مقالات پژوهشی
هیوا رحیمی نیا؛ بیت اله اکبری مقدم
چکیده
محدودیت عوامل تولید و نیاز روز افزون به بازارهای جهانی، رقابتپذیری محصولات را به موضوعی مهم تبدیل کرده است. از سوی دیگر رشد نامتوازن منطقهای در ایران، لزوم تحقیقات منطقهای و شناسایی مزیتهای تولیدی هر منطقه را دو چندان کرده است. در این مقاله سعی میشود که ترکیبی از شاخصهای مزیت نسبی و رقابتی به جهت بررسی رقابتپذیری ...
بیشتر
محدودیت عوامل تولید و نیاز روز افزون به بازارهای جهانی، رقابتپذیری محصولات را به موضوعی مهم تبدیل کرده است. از سوی دیگر رشد نامتوازن منطقهای در ایران، لزوم تحقیقات منطقهای و شناسایی مزیتهای تولیدی هر منطقه را دو چندان کرده است. در این مقاله سعی میشود که ترکیبی از شاخصهای مزیت نسبی و رقابتی به جهت بررسی رقابتپذیری محصولات کشاورزی استان کردستان در بازار هدف عراق نسبت به سایر استانهای کشور در بازه زمانی 1389 تا 1395 ارائه شود. در این راستا ترکیبی از شاخصهای مزیت نسبی آشکار شده نرمال، اثر کالایی، اثر بازاری، اثر رقابتپذیری و سهم ثابت بازار استفاده شده است. همچنین به جهت تفکیک محصولات کشاورزی از سیستم طبقهبندی HS، بهره گرفته شده است. یافتههای این تحقیق حاکی از آن است که محصولات کشاورزی استان کردستان مزیتهای صادراتی بالایی در بازار عراق دارند که بخش تولیدی این استان میتواند از این مزیتها استفاده بهینه ببرد. نتایج خرد این مقاله نشان میدهد که 16 رشته فعالیت دارای مزیت نسبی آشکار شده و 8 رشته فعالیت دارای مزیت رقابتی صادراتی میباشند. بادمجان تازه، توت فرنگی، هویج، پیاز و موسیر، کاهوی کروی سالادی و دانهها و میوههای روغندار محصولاتی هستند که مزیت نسبی آنها به سمت مزیت رقابتی صادراتی حرکت کرده است. در مقابل مزیت رقابتی محصولات دارای مزیت نسبی بالا مانند سیب تازه، گوجه فرنگی، خیار، فلفل فرنگی، سیب زمینی، هندوانه، نباتات تازه-محصولات گلکاری، آلو و گوجه، آشکار نشده و قسمتی از سهم خود در بازار هدف را به رقبای صادراتی واگذار کردهاند. حیوانات تازه، گوشت و سیر، محصولاتی هستند که با وجود عدم مزیت نسبی آشکار شده توانستهاند رقابتپذیری بالایی داشته و سهم صادراتی خود در بازار هدف را افزایش دهند.
مقالات پژوهشی
سیده صدیقه احمدزاده؛ حمید امیرنژاد؛ سید علی حسینی یکانی
چکیده
هدف این مطالعه تعیین کارایی محیطزیستی شالیکاران استان گیلان با استفاده از تابع فاصله جهتدار و با در نظر گرفتن شرط تعادل مواد میباشد. داده‌های مورد نیاز بهصورت میدانی و تکمیل پرسشنامه از 427 شالیکار جمعآوری گردید. نمونهگیری بر اساس روش نمونهگیری طبقهای تصادفی و تعیین حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران صورت گرفت. ...
بیشتر
هدف این مطالعه تعیین کارایی محیطزیستی شالیکاران استان گیلان با استفاده از تابع فاصله جهتدار و با در نظر گرفتن شرط تعادل مواد میباشد. داده‌های مورد نیاز بهصورت میدانی و تکمیل پرسشنامه از 427 شالیکار جمعآوری گردید. نمونهگیری بر اساس روش نمونهگیری طبقهای تصادفی و تعیین حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران صورت گرفت. نتایج نشان داد که میانگین معیار کارایی با درنظرگرفتن مازاد مواد مغذی و بدون آن از نظر آماری اختلاف معنیداری با هم دارند بهطوری که لحاظنکردن مازاد مواد مغذی در مدل کارایی موجب شده که میزان کارایی به اندازه 17 درصد بیشتر از مقدار واقعی نشان داده شود. همچنین، بر اساس نتایج 4/82 درصد از شالیکاران مورد مطالعه از لحاظ فنی و 85 درصد از نظر محیطزیستی ناکارا بوده و واحدهایی که کارایی فنی بالایی داشتند از نظر محیطزیستی نیز کاراتر عمل کردند. بنابراین، نظارت و کنترل میزان کودهای مصرفی در مزارع، فرهنگسازی خرید و مصرف محصولات سالم و تشکیل کلاسهای توجیهی و آشنانمودن کشاورزان با خطرات مصرف بیش از حد کودهای شیمیایی جهت بهبود کارایی محیطزیستی شالیکاران استان گیلان ضروری میباشد.
مقالات پژوهشی
حسین محمدی؛ میلاد امینی زاده؛ حنانه آقاصفری
چکیده
امروزه، اندازه‌گیری و تحلیل کارایی صادرات به عنوان یکی از مهمترین مباحث در حوزه‌ی تجارت مطرح است. به عبارتی، یک صادرکننده در همه‌ی بازارها عملکرد یکسانی نداشته و نیاز است که عملکرد بازارها مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. هدف پژوهش حاضر، بررسی کارایی صادرات پسته ایران به بازارهای هدف در دوره زمانی 2016-2001 است. به منظور دستیابی به اهداف ...
بیشتر
امروزه، اندازه‌گیری و تحلیل کارایی صادرات به عنوان یکی از مهمترین مباحث در حوزه‌ی تجارت مطرح است. به عبارتی، یک صادرکننده در همه‌ی بازارها عملکرد یکسانی نداشته و نیاز است که عملکرد بازارها مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. هدف پژوهش حاضر، بررسی کارایی صادرات پسته ایران به بازارهای هدف در دوره زمانی 2016-2001 است. به منظور دستیابی به اهداف از الگوی جاذبه مرزی تصادفی استفاده شده است. نتایج کارایی بیانگر این است که کارایی صادرات پستهی ایران در کل بازارها و بازارهای اروپایی روند کاهشی داشته است. در حالیکه، این روند برای بازارهای آسیایی افزایشی بوده و از 412/0 به 567/0 رسیده است. بر اساس نتایج میانگین کارایی صادرات در دوره زمانی 2016-2011، از 10 کشوری که صادرات پستهی ایران به آنها بیشترین کارایی را داشته، 9 کشور آسیایی بوده و تنها کشور فرانسه از میان کشورهای اروپایی در این گروه قرار گرفته است. لذا پیشنهاد میشود بر اساس متغیرهای اثرگذار بر افزایش صادرات پسته ایران همانند موافقتنامههای تجاری، مرز مشترک و درآمد بالا، برنامه‌ریزی و سیاستگذاری مناسبی در کوتاهمدت و بلندمدت جهت دستیابی به ظرفیت بالقوه و در دسترس بازارهای هدف صورت پذیرد.
مقالات پژوهشی
فاطمه کشیری کلائی؛ سید علی حسینی یکانی؛ سید مجتبی مجاوریان
چکیده
با وجود اینکه فعالیت در بخش کشاورزی توأم با عدم حتمیت میباشد، مدلسازی مناسبی برای سنجش عدمحتمیتهای این بخش صورت نگرفته است. سنجش عدم حتمیت در درجه اول مستلزم استخراج درجه باور بوده و در درجه دوم، استفاده از تئوری عدم حتمیت در مدلسازی آن ضروری بهنظر میرسد. در مطالعه حاضر بهمنظور شناسایی لزوم بهکارگیری تئوری ...
بیشتر
با وجود اینکه فعالیت در بخش کشاورزی توأم با عدم حتمیت میباشد، مدلسازی مناسبی برای سنجش عدمحتمیتهای این بخش صورت نگرفته است. سنجش عدم حتمیت در درجه اول مستلزم استخراج درجه باور بوده و در درجه دوم، استفاده از تئوری عدم حتمیت در مدلسازی آن ضروری بهنظر میرسد. در مطالعه حاضر بهمنظور شناسایی لزوم بهکارگیری تئوری عدم حتمیت به جای تئوری احتمال در کمیسازی درجه باور، محاسبه سنجه‌های عدم حتمیت همچون واریانس و ارزش در معرض خطر دنبالهدار برای درآمد غیرحتمی محصولات زراعی عمده، در منطقه گهرباران ساری مدنظر قرار داده شد. درآمد غیرحتمی نیز از حاصلضرب دو متغیر غیرحتمی قیمت و عملکرد محاسبه شد. نتایج حاکی از آن بود که علیرغم اختلاف ناچیز ارزش در معرض خطر دنبالهدار محاسبه شده در تئوری احتمال و تئوری عدم حتمیت، میزان واریانس بیش از 30 درصد در تئوری احتمال نسبت به تئوری عدم حتمیت، کمتر سنجیده شده است. این نتیجه لزوم ترویج تئوری عدم حتمیت را در مدلسازی درجه باور نمایان میسازد.
مقالات پژوهشی
سیامک نیک مهر؛ منصور زیبایی
چکیده
هدف از مطالعه حاضر، ارزیابی اثرات بالقوه تغییر اقلیم و سناریو تطبیقی بهبود راندمان آبیاری بر وضعیت کشاورزی زیر حوضه کرخه جنوبی با استفاده از یک مدل هیدرولوژیکی-اقتصادی میباشد. در بخش اقتصادی این مدل، از روش برنامه‌ریزی ریاضی مثبت (PMP) و در بخش هیدرولوژیکی از مدل WEAP و ماژول MABIA برای شبیه‌سازی اثرات تغییر اقلیم استفاده‌شده است. نتایج ...
بیشتر
هدف از مطالعه حاضر، ارزیابی اثرات بالقوه تغییر اقلیم و سناریو تطبیقی بهبود راندمان آبیاری بر وضعیت کشاورزی زیر حوضه کرخه جنوبی با استفاده از یک مدل هیدرولوژیکی-اقتصادی میباشد. در بخش اقتصادی این مدل، از روش برنامه‌ریزی ریاضی مثبت (PMP) و در بخش هیدرولوژیکی از مدل WEAP و ماژول MABIA برای شبیه‌سازی اثرات تغییر اقلیم استفاده‌شده است. نتایج مدل WEAP نشان میدهد که تغییر اقلیم موجب کاهش آب در دسترس در مناطق مختلف زیر حوضه کرخه جنوبی میشود؛ اما اثر تغییر اقلیم در مناطق مختلف متفاوت است. آب در دسترس در مناطق پای پل و کرخه نور به ترتیب به میزان 29/8 و 76/32 درصد کاهش می‌یابد. همچنین نتایج ماژول MABIA نشان می دهد که تغییر اقلیم موجب تغییر عملکرد و نیاز آبی محصولات مختلف شده است. در میان محصولات مختلف، بیشترین و کمترین تغییر عملکرد مربوط به محصولات برنج و چغندر قند بوده است. به‌گونه‌ای که عملکرد این محصولات به میزان 34 و 5/1 درصد کاهش می‌یابد. این تغییرات با افزایش نیاز آبی تمامی محصولات همراه میباشد. در نهایت، نتایج مدل برنامه‌ریزی ریاضی نشان داد که براثر تغییر اقلیم، سطح زیر کشت محصولات و سود کشاورزی در زیر حوضه کرخه جنوبی، نسبت به سناریو مرجع به ترتیب به میزان 93/17 و 44 درصد کاهش می‌یابد؛ اما اتخاذ راهبرد تطبیقی بهبود راندمان آبیاری در این زیر حوضه موجب افزایش سود فعالیت‌های کشاورزی به میزان 347 میلیارد ریال خواهد شد. بنابراین استفاده از روش‌های جدید آبیاری میتواند ریسک کشاورزی ناشی از تغییر اقلیم را در زیر حوضه آبریز کرخه جنوبی کاهش دهد.
مقالات پژوهشی
سهیل رودری؛ مسعود همایونی فر؛ مصطفی سلیمی فر
چکیده
مسئله نوسانات نرخ ارز و سهام از مسائل اساسی در کشورهای در حال توسعه است. نوسانات زیاد بازارهای دارایی مختلف، موجب نااطمینانی و تغییر در بهای تمام شده محصولات بخشهای مختلف میشود. مطالعه حاضر، با بهره‌گیری از داده‌های فصلی 1384:1- 1396:4 به بررسی تأثیر نوسانات نرخ ارز و سهام در کنار چرخههای تجاری و میزان واردات در بخش کشاورزی بر کارایی ...
بیشتر
مسئله نوسانات نرخ ارز و سهام از مسائل اساسی در کشورهای در حال توسعه است. نوسانات زیاد بازارهای دارایی مختلف، موجب نااطمینانی و تغییر در بهای تمام شده محصولات بخشهای مختلف میشود. مطالعه حاضر، با بهره‌گیری از داده‌های فصلی 1384:1- 1396:4 به بررسی تأثیر نوسانات نرخ ارز و سهام در کنار چرخههای تجاری و میزان واردات در بخش کشاورزی بر کارایی تسهیلات اعطایی به بخش کشاورزی با استفاده از الگوی چرخشی مارکوف پرداخته است. نتایج پژوهش نشان میدهد نوسانات کوتاهمدت ارز تأثیر معناداری بر کارایی تسهیلات ندارد اما نوسانات بلندمدت آن فارغ از رژیم کارایی، تأثیر منفی و معنادار دارد و این اثرگذاری در رژیم بالای کارایی بزرگتر میباشد. همچنین نوسانات شاخص سهام تنها در بلندمدت و در شرایط رژیم بالای کارایی تأثیر مثبت و معنادار دارد و در رژیم و سطح پایین کارایی، افزایش شاخص سهام بدلیل سهم اندک آن در تأمین مالی، توانایی بهبود کارایی تسهیلات را ندارد. چرخههای تجاری نیز فارغ از رژیم کارایی تاثیر منفی و معنادار دارد. میزان واردات محصولات کشاورزی نیز در رژیم بالای کارایی تأثیر منفی و معنادار دارد. در شرایطی که تسهیلات اعطایی بتوانند درآمد و اشتغال بالایی را برای بخش کشاورزی ایجاد نمایند، واردات میتواند از طریق محدود ساختن تقاضای محصولات کشاورزی داخلی، زمینه را برای کاهش درآمد و متعاقبا کاهش اشتغال این بخش فراهم آورد. بنابراین، بایستی مدیریت ارز و بازار سهام با توجه به دوره زمانی نوسانات و همچنین سطح و رژیم کارایی تسهیلات بخش کشاورزی صورت پذیرد و مدیریت واردات محصولات کشاورزی در کشور نیز بایستی با توجه به رژیم کارایی تسهیلات ارائه شده صورت پذیرد تا شبکه بانکی نیز آسیب کمتری ببیند.
مقالات پژوهشی
فروزان بکتاش؛ کریم آذربایجانی؛ غلامحسین کیانی؛ سعید دائی کریم زاده
چکیده
قیمتگذاری آب یکی از مهمترین ابزارهای اقتصادی برای مدیریت تقاضای روز افزون آب در بخش کشاورزی است. در این راستا هدف این پژوهش محاسبه هزینه تمام شده آب کشاورزی با توجه به هزینههای سرمایهای و هزینههای بهرهبرداری و نگهداری تأسیسات از دید سازمان آب ناحیه شمال خوزستان و تعیین بهای تمام شده آب با استفاده از روش هزینهیابی بر ...
بیشتر
قیمتگذاری آب یکی از مهمترین ابزارهای اقتصادی برای مدیریت تقاضای روز افزون آب در بخش کشاورزی است. در این راستا هدف این پژوهش محاسبه هزینه تمام شده آب کشاورزی با توجه به هزینههای سرمایهای و هزینههای بهرهبرداری و نگهداری تأسیسات از دید سازمان آب ناحیه شمال خوزستان و تعیین بهای تمام شده آب با استفاده از روش هزینهیابی بر مبنای فعالیت (ABC) در سال زراعی 1397 میباشد. آمار و اطلاعات لازم از سازمان جهاد کشاورزی استان خوزستان و سازمان امور آب منطقه شمال خوزستان جمعآوری شد. نتایج نشان داده است که روش هزینهیابی بر مبنای فعالیت موجب محاسبه قیمت برآوردی دقیقتری از قیمت آّب نسبت به روش سنتی سازمان آب شده است، با استناد بر مقادیر به دست آمده قیمت آب برای محصولات عمده منطقه (گندم آبی و ذرت دانه آبی) و مقایسه آن با هزینه تأمین آب کشاورزی مشخص گردید در منطقه مورد مطالعه قیمت پرداختی آب کشاورزان کمتر از هزینههای عرضه آب است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که سیستم هزینهیابی بر مبنای فعالیت در محاسبه هزینه تمام شده آب کشاورزی ناحیه شمال خوزستان موجب تخصیص دقیقتر و صحیح‌تر هزینههای سربار میشود که این امر منجر به دقت و صحت اطلاعات در کنار سادگی اجرای سیستم هزینهیابی میشود و میتواند منافع زیادی برای مدیران به همراه داشته باشد.
