نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی (JEAD) سیاست‌های اخلاقی خود را با رهنمودهای کمیته اخلاق در انتشار (COPE) همسو کرده و متعهد به رعایت بالاترین استانداردها در نشر علمی است.
وظایف و مسئولیت‌های دبیران
ارزیابی مقالات
دبیران مقالات ارسالی را از نظر تناسب با اهداف و دامنه نشریه بررسی کرده و با توجه به تخصص، داوران مناسب را پیشنهاد می‌دهند.
اختیار تصمیم‌گیری
سردبیر (Editor-in-Chief) تصمیم نهایی در مورد پذیرش یا رد مقاله را اتخاذ می‌کند. این تصمیم با در نظر گرفتن نظرات هیئت تحریریه، بازخورد داوران و ملاحظات قانونی مانند افترا، نقض حقوق مؤلف و سرقت علمی اتخاذ می‌شود.
محرمانگی و سلامت حرفه‌ای
دبیران موظف به حفظ محرمانگی اطلاعات نویسندگان و داوران هستند، از تعارض منافع اجتناب کرده و در صورت لزوم، ارزیابی مقالات را به دیگران واگذار می‌کنند. همچنین در صورت بروز نگرانی‌های اخلاقی مانند سرقت علمی یا جعل داده‌ها، اقدامات لازم را انجام می‌دهند.
تعارض منافع
دبیران باید هرگونه تعارض منافع احتمالی که ممکن است بر تصمیمات‌شان تأثیر بگذارد را اعلام کنند. در صورت وجود تعارض، دبیر مربوطه از رسیدگی به آن مقاله کناره‌گیری خواهد کرد. تصمیمات سردبیری باید مستقل و به دور از سوگیری‌های مالی، نهادی یا شخصی باشد.
وظایف و مسئولیت‌های داوران
🔗 راهنمای اخلاقی COPE برای داوران
ارزیابی بی‌طرفانه
داوران بازخورد سازنده‌ای ارائه می‌دهند که به تصمیمات سردبیری و بهبود مقاله توسط نویسنده کمک می‌کند.
محرمانگی
داوران باید مقالات را اسناد محرمانه تلقی کرده و از استفاده شخصی از اطلاعات موجود در فرآیند داوری خودداری کنند.
تعارض منافع
در صورت وجود تعارض منافع، داوران باید از پذیرش داوری خودداری کرده و موضوع را فوراً به سردبیر نشریه اطلاع دهند.
نظارت اخلاقی
داوران موظف‌اند هرگونه نگرانی درباره سوءرفتار پژوهشی نظیر سرقت علمی، جعل داده یا دستکاری تصاویر را به دفتر نشریه گزارش دهند.
وظایف و مسئولیت‌های نویسندگان
🔗 استانداردهای بین‌المللی برای نویسندگان
اصالت و سرقت علمی
نویسندگان باید اصالت کار خود را تضمین کرده، منابع را به درستی ارجاع دهند و از هرگونه سرقت علمی پرهیز کنند. نشریه از ابزارهای تشخیص سرقت علمی استفاده می‌کند و مقالات دارای محتوای سرقت‌شده رد خواهند شد.
معیارهای نویسندگی
تنها افرادی که مشارکت قابل‌توجهی در تحقیق داشته‌اند باید به عنوان نویسنده معرفی شوند. همه نویسندگان باید نسخه نهایی مقاله را تأیید کنند.
افشای تعارض منافع
نویسندگان باید هرگونه تعارض منافع مالی یا غیرمالی که ممکن است بر نتایج تحقیق تأثیر بگذارد را افشا کنند.
ملاحظات اخلاقی در پژوهش‌های انسانی و حیوانی
نویسندگانی که پژوهش‌هایی با مشارکت انسان یا حیوان انجام می‌دهند باید به رهنمودهای اخلاقی پایبند باشند. این شامل دریافت رضایت آگاهانه از شرکت‌کنندگان و اخذ تأییدیه از کمیته اخلاق مؤسسه است. مقاله باید حاوی بیانیه اخلاقی روشنی باشد که رعایت مقرراتی مانند اعلامیه هلسینکی (برای تحقیقات انسانی) یا دستورالعمل‌های نگهداری از حیوانات را مشخص کند.
داده‌ها و قابلیت بازتولید
نویسندگان تشویق می‌شوند داده‌های مرتبط با یافته‌های خود را به اشتراک بگذارند. در صورت امکان، مجموعه داده‌ها باید در مخازن عمومی بارگذاری شده و در مقاله، بیانیه‌ای درباره دسترسی به داده‌ها درج شود. در موارد خاص مانند داده‌های محرمانه، استثنا با ارائه توجیه مناسب پذیرفته خواهد شد.
استفاده از هوش مصنوعی و ابزارهای خودکار در تهیه مقاله
نویسندگان باید استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی (مانند ChatGPT) را در فرآیند نگارش مقاله اعلام کرده و اطمینان حاصل کنند که متون تولیدشده توسط هوش مصنوعی سلامت علمی مقاله را به خطر نمی‌اندازد. مسئولیت دقت، اصالت و انطباق اخلاقی مقاله کاملاً بر عهده نویسندگان است.
وظایف و مسئولیت‌های ناشر
استقلال سردبیری
ناشر تضمین می‌کند که تصمیمات در خصوص مقاله تنها بر پایه ارزش علمی گرفته شده و تحت تأثیر منافع تجاری قرار نمی‌گیرد.
نظارت اخلاقی
ناشر متعهد به حفظ یکپارچگی سوابق علمی و نظارت بر استانداردهای اخلاقی در میان سردبیران، داوران، نویسندگان و خوانندگان است.
فرآیند داوری
نشریه JEAD از فرآیند داوری دو‌سو-کور (double-blind) پیروی می‌کند؛ به طوری که هویت نویسندگان و داوران برای یکدیگر ناشناخته باقی می‌ماند.
هر مقاله مراحل زیر را طی می‌کند:
-
ارزیابی اولیه توسط سردبیر از نظر تناسب با دامنه نشریه، اصالت و رعایت اصول اخلاقی؛
-
داوری توسط حداقل دو داور مستقل و متخصص در زمینه مرتبط؛
-
تصمیم نهایی توسط سردبیر نشریه بر اساس نظرات داوران و هیئت تحریریه.
رسیدگی به سوءرفتار پژوهشی و دستکاری تصاویر
نشریه JEAD رفتارهای غیراخلاقی در نشر علمی را بسیار جدی تلقی می‌کند. این موارد شامل است:
-
سرقت علمی
-
ارسال هم‌زمان به چند نشریه
-
انتشار تکراری
-
جعل یا دستکاری داده‌ها
-
دستکاری در ارجاعات
-
نسبت‌دادن نادرست نویسنده
-
دستکاری تصاویر به‌نحوی که یافته‌های پژوهش را تحریف کند
نویسندگان نباید تصاویر را به‌گونه‌ای دستکاری کنند که موجب ارائه نادرست نتایج شود. در صورت کشف هرگونه جعل داده یا تصویر، موضوع بررسی و اقدامات لازم شامل رد یا ابطال مقاله طبق رهنمودهای COPE اتخاذ خواهد شد.
ابطال، اصلاح و اعلام نگرانی
نشریه JEAD مطابق با دستورالعمل‌های COPE موارد زیر را مدیریت می‌کند:
-
اصلاحات (برای خطاهای جزئی که بر نتایج مطالعه تأثیری ندارند)؛
-
ابطال‌ها (در صورت تخلف‌های جدی اخلاقی یا خطاهایی که اعتبار یافته‌ها را زیر سؤال می‌برند)؛
-
اعلام نگرانی (برای مواردی که تحت بررسی بوده و سوءرفتار پژوهشی مظنون ولی تأییدنشده باشد).
تمام اصلاحات و ابطال‌ها به‌صورت عمومی ثبت می‌شوند تا شفافیت حفظ شود.
گفت‌وگوها و اصلاحات پس از انتشار
نشریه JEAD بحث‌های پس از انتشار را تشویق می‌کند. خوانندگان می‌توانند تا یک ماه پیش از انتشار نهایی، درباره مقالات نظر دهند. در صورت طرح نگرانی، هیئت تحریریه ممکن است فرآیند بررسی یا اصلاح را آغاز کند.
سیاست رسیدگی به شکایات و درخواست‌های تجدیدنظر
نویسندگانی که با تصمیمات سردبیری مخالف‌اند، می‌توانند از طریق تماس با سردبیر درخواست تجدیدنظر کنند. روند بررسی شامل:
-
ارزیابی مجدد مقاله با در نظر گرفتن نظرات سردبیری و داوران؛
-
در صورت لزوم، مشارکت هیئت تحریریه در تصمیم نهایی؛
-
ارائه پاسخ نهایی کتبی به نویسنده.
همه درخواست‌ها باید با استدلال‌های روشن در مخالفت با تصمیم سردبیری همراه باشند.
📧 نحوه ارسال درخواست تجدیدنظر:
نویسندگان می‌توانند درخواست خود را از طریق ایمیل به نشانی زیر ارسال کنند:
jead2@um.ac.ir
همه درخواست‌ها حداکثر ظرف سه روز کاری بررسی خواهند شد.