اقتصاد کشاورزی
مهسا بهرامی نسب؛ علی فیروززارع؛ آرش دوراندیش؛ محمود صبوحی؛ محمد قربانی
چکیده
منابع آب زیرزمینی به‌عنوان یک منبع حیاتی برای کشاورزی در مناطق خشک محسوب می‌شوند که برداشت بی‌رویه از آنها منجر به چالش‌های جدی مانند کاهش سطح آب و افزایش کم‌آبی شده است. این مطالعه با تمرکز بر نیاز فوری به مدیریت پایدار منابع آب زیرزمینی، از رویکرد تصمیم‌گیری گروهی مشارکتی با حضور ذینفعان متنوع، به‌ویژه کشاورزان، استفاده می‌کند. ...
بیشتر
منابع آب زیرزمینی به‌عنوان یک منبع حیاتی برای کشاورزی در مناطق خشک محسوب می‌شوند که برداشت بی‌رویه از آنها منجر به چالش‌های جدی مانند کاهش سطح آب و افزایش کم‌آبی شده است. این مطالعه با تمرکز بر نیاز فوری به مدیریت پایدار منابع آب زیرزمینی، از رویکرد تصمیم‌گیری گروهی مشارکتی با حضور ذینفعان متنوع، به‌ویژه کشاورزان، استفاده می‌کند. نادیده گرفتن مشارکت کشاورزان در فرآیند تصمیم‌گیری منجر به سیاستهای ناکارآمد شده است. این پژوهش با به‌کارگیری روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره(MCDM) ، به‌ویژه تکنیک‌های آنتروپی شانون فازی وTOPSIS فازی، راهبردهای کاهش مصرف آب زیرزمینی در منطقه صفی‌آباد شمال خراسان، ایران را اولویت‌بندی می‌کند. داده‌های کیفی حاصل از مصاحبه با ذینفعان، بینش‌هایی در مورد چالش‌ها و فرصت‌های مرتبط با استفاده از آب زیرزمینی ارائه می‌دهد و دو راهبرد اصلی را شناسایی می‌کند: (۱) انتقال به کشت محصولات کم‌آب‌بر و (۲) پذیرش سیستم‌های آبیاری مدرن. این راهبردها نه تنها کاهش قابل توجهی در مصرف آب را نوید می‌دهند، بلکه از شیوه‌های کشاورزی پایدار نیز حمایت می‌کنند. یافته‌ها بر اهمیت همکاری ذینفعان در اجرای سیاستهای مؤثر مدیریت آب تأکید می‌کنند تا استفاده مسئولانه از منابع تضمین شده و پایداری بلندمدت حاصل شود. این مطالعه به‌عنوان الگویی برای پژوهش‌های آینده عمل می‌کند و از روش‌های ترکیبی که تحلیل‌های کیفی و کمی را ادغام می‌کنند، برای ارائه توصیه‌های سیاستی و بهبود مدیریت منابع آب حمایت می‌کند.
اقتصاد کشاورزی
مرتضی مجیدیان؛ آرش دوراندیش
چکیده
صادرات محصولات کشاورزی یکی از راهبردهای توسعه صادرات غیرنفتی و رشد پایدار اقتصادی در کشورهای در حال توسعه به شمار می‌آید. زعفران به‌عنوان یک محصول صادراتی دارای اهمیت ویژه‌ای در صادرات غیرنفتی ایران است. از آنجا‌که ایران در صادرات زعفران در بین چهار کشور برتر جهان قرار دارد، هدف این مطالعه اولویت‌بندی بازارهای هدف زعفران ایران ...
بیشتر
صادرات محصولات کشاورزی یکی از راهبردهای توسعه صادرات غیرنفتی و رشد پایدار اقتصادی در کشورهای در حال توسعه به شمار می‌آید. زعفران به‌عنوان یک محصول صادراتی دارای اهمیت ویژه‌ای در صادرات غیرنفتی ایران است. از آنجا‌که ایران در صادرات زعفران در بین چهار کشور برتر جهان قرار دارد، هدف این مطالعه اولویت‌بندی بازارهای هدف زعفران ایران بر اساس شاخص‌های رقابت بازاری و محاسبه مزیت‌نسبی و شاخص پایداری صادرات آن در جهان و کشورهای هدف صادراتی ایران می‌باشد. مقایسه ساختار بازار جهانی محصول طی دوره 2003-2022 نشان داد که با وجود سهم بالای کشورهای ایران، اسپانیا، انگلیس و نیجریه در بیشتر سال‌ها، ساختار بازار به شکل انحصار چند جانبه باز و بسته و در برخی سال‌ها بنگاه مسلط بوده است که بیانگر افزایش تعداد رقبا و رقابتی شدن بازار صادراتی این محصول است. ایران با متوسط سهم 6/13 درصدی در بازار صادرات زعفران و تولید بیش از 80 درصد زعفران، به‌طور مستقیم سهمی در صادرات جهانی نداشته و بیشتر زعفران ایران به کشورهایی مانند امارات، اسپانیا، چین و عمان صادر میشود و از آنجا مجددا به سایر کشورها صادر می‌گردد که لازم است برای این منظور استراتژی‌هایی مانند توسعه بازار و برندسازی در اولویت قرار داده شود. نتایج نشان داد در سال 2022 چهار کشور نیجریه، سریلانکا، ایران و اسپانیا 93 درصد از کل صادرات جهان را به خود اختصاص داده‌اند و میانگین رتبه مقدار صادرات برای کشور ایران در دوره مورد مطالعه در بازار صادراتی زعفران رتبه 2 را به خود اختصاص داده است. همچنین ایران با شاخص پایداری صادرات کمتر از یک (96/0) صادرات پایداری داشته است اما روند تغییر این شاخص بیانگر کاهش پایداری ایران است. نتایج نشان داد که عمده صادرات زعفران ایران تنها به چهار کشور صورت می‌پذیرد و ترکیب این کشورها نیز ثابت نیست، لذا توجه به گسترش بازارهای هدف صادراتی به‌ترتیب با اولویت کشورهای چین، امارات، اسپانیا، هند، آمریکا، آلمان، فرانسه، ایتالیا، سوئد و کویت به‌ترتیب با میانگین رتبه 15/4، 85/6، 7/7، 95/7، 9/8، 3/12، 35/14، 25/15، 5/15 و 45/16مورد توجه قرار گیرد. همچنین نتایج نشان داد که بازار صادراتی این محصول انحصار چندجانبه بوده است، بنابراین باید از طریق مشارکت تمامی کشورهای صادرکننده به تعیین قیمت و سهم بازار هر یک از کشورها اقدام نمود.
اقتصاد کشاورزی
نازنین محمدرضازاده بزاز؛ محمد قربانی؛ آرش دوراندیش
چکیده
به دلیل نقش و اهمیت شکر در مصرف روزانه خانوارها، هر ساله دولت‌ها مبادرت به ذخیره مقادیری شکر به عنوان ذخیره استراتژیک می‌نمایند. از این رو مدیریت و تنظیم موجودی انبار این محصول نقش اساسی در قدرت رقابت آن در بازارها، اصلاح توزیع زمانی و مکانی محصولات و نهاده‌ها تولید در زیربخشهای اقتصادی را ایفا می کند. در سالهای اخیرمازاد عرضه ...
بیشتر
به دلیل نقش و اهمیت شکر در مصرف روزانه خانوارها، هر ساله دولت‌ها مبادرت به ذخیره مقادیری شکر به عنوان ذخیره استراتژیک می‌نمایند. از این رو مدیریت و تنظیم موجودی انبار این محصول نقش اساسی در قدرت رقابت آن در بازارها، اصلاح توزیع زمانی و مکانی محصولات و نهاده‌ها تولید در زیربخشهای اقتصادی را ایفا می کند. در سالهای اخیرمازاد عرضه شکر در انبارها و در برخی موارد استثنایی کمبود در موجودی انبار را داشته‌ایم. با توجه به اینکه افزایش تولید شکر سبب تحمیل هزینه به کارخانجات تولیدکننده شکر میشود، عدم فروش قسمتی از محصول به منزله افزایش هزینههای آنها خواهد بود، لذا هدف از این مطالعه بررسی عوامل موثر بر مازاد موجودی شکر و راه‌های برون رفت از آن در ایران می‌باشد. نتایج مطالعه نشان داد، قیمت چغندرقند به عنوان نهاده و قیمت شکر به عنوان قیمت محصول نقش تعیین کننده را در مازاد موجودی انبار بازی نمی‌کنند. بنابراین مازاد موجودی انبار نه میتواند نتیجهی سیاستهای قیمتی باشد و نه از طریق سیاستهای قیمتی میتواند حل شود. از این رو، به نظر میرسد که دولت میبایست به جای استفاده از سیاستهای قیمتی مربوط به قیمت شکر و قیمت چغندرقند، از سیاستهای دیگری نظیراصلاح زمان تصمیم در مورد واردات، حل تعارضات بین اهداف دولت، تامین ذخیرا استراتژیک از تولیدات داخل و حذف تدریجی واردات، حمایت از کارخانجات برای نوسازی و بهسازی تجهیزات و حمایت از تولیدکنندگان چغندرقند برای تولید محصول ارزانتر استفاده نماید.
حسن علی بخشی؛ آرش دوراندیش؛ محمود صبوحی
چکیده
تغییر اقلیم در واقع تغییر برگشت‌ناپذیر در متوسط شرایط آب‌وهوایی است. این پدیده دامنه زمانی و مکانی وسیعی دارد و به دنبال آن دامنۀ اثرگذاری گسترده بر بخش‌های مختلف اقتصادی ازجمله منابع آب و کشاورزی خواهد داشت. قسمت عمده‌ای (77 درصد) از محصولات زراعی کشاورزی تولیدی کشور در مناطق نیمه‌خشک تولید می‌گردد و تغییرات اقلیمی میتواند بر ...
بیشتر
تغییر اقلیم در واقع تغییر برگشت‌ناپذیر در متوسط شرایط آب‌وهوایی است. این پدیده دامنه زمانی و مکانی وسیعی دارد و به دنبال آن دامنۀ اثرگذاری گسترده بر بخش‌های مختلف اقتصادی ازجمله منابع آب و کشاورزی خواهد داشت. قسمت عمده‌ای (77 درصد) از محصولات زراعی کشاورزی تولیدی کشور در مناطق نیمه‌خشک تولید می‌گردد و تغییرات اقلیمی میتواند بر تولیدات کشاورزی در این مناطق اثرگذار باشد. در این راستا، هدف مطالعه‌ی حاضر بررسی آثار تغییر اقلیم در مناطق نیمه‌خشک، بر بازار (قیمت، درآمد، تولید، صادرات و واردات) محصولات کشاورزی کشور است. به‌منظور بررسی چالش‌های ناشی از تغییرات آب‌و‌هوا از دیدگاه اقتصادی، رهیافتی که تصویری دقیق از بخش کشاورزی و روابط درون آن را فراهم کند، ضروری می‌باشد. به همین دلیل از الگو چندبازاره کشاورزی استفاده شده است. برای این منظور اقدام به پهنه‌بندی زیراقلیم نیمه‌خشک به روش دومارتن اصلاح شده گردید. همچنین جهت شبیه‌سازی اثرات تغییر اقلیم، عملکرد محصولات زراعی اعم از گندم آبی و دیم، جو آبی و دیم، و ذرت دانه‌ای با استفاده از تغییرات دما و بارش و ضرایب پاسخ عملکرد، محاسبه شد. سپس تابع تقاضای محصولات مختلف با استفاده از کشش تابع تقاضا برآورد گردید. نتایج تحقیق نشان داد که تا سال 2025 (افق 1404) تغییرات آب‌وهوایی، باعث تغییرات متفاوتی مانند تغییر در عملکرد، سطح زیرکشت و آب در دسترس در محصولات منتخب، می‌گردد که این امر باعث تغییر در قیمت این محصولات خواهد شد و اغلب قیمت آنها را افزایش می‌دهد. همچنین نتایج تحقیق نشان داد تغییرات صورت گرفته در محصولات باعث افزایش در درآمد بهره‌برداران کشاورزی شده و میزان خالص صادرات این محصولات را کاهش می‌دهد. در این راستا پیشنهاد میشود سیاست حمایتی قیمتی و غیر قیمتی مناسب برای حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان این محصولات اتخاذ گردد تا آثار تغییرات اقلیمی بر بخش کشاورزی قابل‌کنترل و برنامه‌ریزی گردد. همچنین تولید محصولات گندم دیم، جو آبی، جو دیم و ذرت دانه‌ای در زیر اقلیم‌های خشک گرم و خشک سرد و محصول گندم آبی در زیر اقلیم خشک گرم و محصولات گندم آبی، جو دیم و ذرت دانه‌ای در زیراقلیم خشک معتدل افزایش یابد.
لیلا راوند؛ آرش دوراندیش؛ محمود صبوحی
چکیده
آزادسازی تجاری منجر به حذف کلیه تحریف‌های تجاری میشود و هدف نهایی آن تشکیل یک بازار واحد جهانی می‌باشد. برنج یکی از مهمترین محصولات کشاورزی و استراتژیک بوده و نقش بسیار مهمی در تجارت و امنیت غذایی ایران و جهان دارد. این پژوهش با استفاده از الگوی تعادل جزئی بخش کشاورزی و بهینه‌سازی با استفاده از برنامه‌ریزی مثبت و رهیافت حداکثر ...
بیشتر
آزادسازی تجاری منجر به حذف کلیه تحریف‌های تجاری میشود و هدف نهایی آن تشکیل یک بازار واحد جهانی می‌باشد. برنج یکی از مهمترین محصولات کشاورزی و استراتژیک بوده و نقش بسیار مهمی در تجارت و امنیت غذایی ایران و جهان دارد. این پژوهش با استفاده از الگوی تعادل جزئی بخش کشاورزی و بهینه‌سازی با استفاده از برنامه‌ریزی مثبت و رهیافت حداکثر بی‌نظمی مقطعی به بررسی اثر آزادسازی تجاری بر تولید، مصرف و تجارت برنج در استان‌های تولیدکننده عمده برنج ایران (مازندران، گیلان، خوزستان، گلستان و فارس) پرداخته است. برای این منظور از میانگین داده‌های تولید، مصرف و تجارت برای سالهای 1393 و 1394 به‌عنوان سال پایه استفاده گردید و الگو با استفاده از نرم افزار GAMS برآورد گردید. سناریوهای مورد بررسی شامل کاهش نرخ تعرفه واردات برنج به میزان 10، 25، 50، 75، 90 و 100 درصد بود. نتایج نشان داد که با کاهش نرخ تعرفه واردات سطح زیرکشت برنج دانه بلند و دانه متوسط در استان مازندران به‌ترتیب 61/0 و 38/3 درصد، در استان گیلان 49/0 و 18/9 درصد، در استان گلستان 82/2 و 32/4 درصد، در استان خوزستان 90 و 6/0 درصد و در استان فارس 47/24 و 47/2 درصد کاهش می‌یابد و سطح زیرکشت برنج دانه کوتاه در استان گلستان 93/22 درصد و در استان فارس 33/43 درصد کاهش می‌یابد. مجموع کل میزان مصرف، واردات و صادرات برنج دانه بلند، متوسط و کوتاه نیز افزایش می‌یابد. میزان افزایش رفاه خالص اجتماعی بسیار کم و حدود 2/0 درصد، رفاه مصرف‌کنندگان حدود 11 درصد و رفاه دولت نیز حدود 11 درصد افزایش می‌یابد، رفاه تولیدکنندگان نیز به اندازه 2 درصد کاهش می‌یابد. بنابراین با ایجاد تکنولوژیهای جدید و روش‌های نوین کاشت مانند کشت هیدروپونیک که منجر به افزایش عملکرد و افزایش بهره‌وری آب در واحد سطح می‌شوند و کاشت ارقامی از برنج که در هر استان مزیت نسبی دارند می‌توان برنج ایرانی را حفظ نمود و بخشی از کاهش رفاه تولیدکنندگان را جبران نمود.
آرش دوراندیش؛ امیرحسین توحیدی؛ سمانه سلیمانی نژاد
چکیده
پیش بینی بازده نقدی شرکت های کشاورزی فعال در بازار بورس نقش بسیار مهمی در تعیین تولید، توزیع، تقاضا و کاهش ریسک و عدم قطعیت بازاری ایفا می نماید. از این رو، توسعه روش های پیش بینی و بهبود عملکرد این روش ها برای صاحبان شرکت ها و همچنین فعالان بازار بورس امری ضروری است. لذا، مقایسه عملکرد و دقت روش های مختلف پیش بینی مقادیر بازده نقدی سهام ...
بیشتر
پیش بینی بازده نقدی شرکت های کشاورزی فعال در بازار بورس نقش بسیار مهمی در تعیین تولید، توزیع، تقاضا و کاهش ریسک و عدم قطعیت بازاری ایفا می نماید. از این رو، توسعه روش های پیش بینی و بهبود عملکرد این روش ها برای صاحبان شرکت ها و همچنین فعالان بازار بورس امری ضروری است. لذا، مقایسه عملکرد و دقت روش های مختلف پیش بینی مقادیر بازده نقدی سهام شرکت های کشاورزی در بورس اوراق بهادار تهران هدف اصلی این مطالعه می باشد. در این مطالعه با استفاده از داده های ماهانه بازده نقدی طی دوره ی (1) 1388 تا (1) 1394و بر اساس معیارهای دقت و آزمون دایبولد و ماریانو، دقت پیش بینی روش های خطی (ARIMA و ARIMAX)، غیرخطی (NAR و NARX) و مدل های هیبرید (ARIMA-ANN و ARIMAX-ANN) مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفته است. با اضافه نمودن متغیرهای توضیحی نرخ ارز، نرخ بهره، نرخ تورم، قیمت نفت و مخارج دولت؛ این مطالعه سعی در پاسخگویی به این سؤال را دارد که آیا عملکرد مدل های پیش بینی خطی، غیرخطی و هیبرید به طور قابل توجهی بهبود می یابد یا خیر؟ نتایج مطالعه نشان داد که در مدل های خطی و غیرخطی، اضافه نمودن متغیرهای توضیحی خارجی موجب بهبود عملکرد پیش بینی می گردد؛ اما این یافته برای مدل های هیبرید برقرار نمی باشد. همچنین، نتایج مطالعه مؤید آن است که مدل های هیبرید در مقایسه با مدل های خطی و غیرخطی، از دقت و عملکرد بهتری در پیش بینی مقادیر بازده نقدی سهام شرکت های کشاورزی برخوردار می باشند. لذا به شرکت ها و سهامداران بازار بورس اوراق بهادار توصیه می گردد که از مدل های هیبرید در برنامه ریزی های مالی خود استفاده نمایند.
بهاره معدنیان؛ آرش دوراندیش؛ محمد قربانی؛ محمدرضا کهنسال
چکیده
عملکرد بانک‌های کشاورزی در کشورهای درحال‌توسعه، حاکی از آن است که این بانک‌ها دارای نقش مؤثری بوده و سبب تقویت بنیه مالی کشاورزان و درنتیجه، تأمین نیازهای جامعه به محصولات کشاورزی شده اند. این بانک‌ها به‌عنوان اهرم اعتباری دولت در یکی از مهمترین بخش اقتصادی کشورها نقش بسیار حساسی را به عهده دارند. اما عدم بازپرداخت تسهیلات ...
بیشتر
عملکرد بانک‌های کشاورزی در کشورهای درحال‌توسعه، حاکی از آن است که این بانک‌ها دارای نقش مؤثری بوده و سبب تقویت بنیه مالی کشاورزان و درنتیجه، تأمین نیازهای جامعه به محصولات کشاورزی شده اند. این بانک‌ها به‌عنوان اهرم اعتباری دولت در یکی از مهمترین بخش اقتصادی کشورها نقش بسیار حساسی را به عهده دارند. اما عدم بازپرداخت تسهیلات اعطایی به کشاورزان منجر به عدم گردش مالی مناسب میشود. هدف از این مطالعه اولویت بندی عواملی است که از دیدگاه کارشناسان بانک کشاورزی بر تاخیر یا عدم بازپرداخت اقساط تسهیلات اعطایی به کشاورزان موثر بوده اند. بنابراین در این مطالعه با استفاده از تکمیل پرسشنامه از کارشناسان بانک کشاورزی در سال 1393 و با استفاده از روش تحلیل فرآیند شبکه (ANP) به بررسی موضوع پرداخته شد. نتایج مطالعه نشان می‌دهد که قوانین بانکی بیشترین اثر را بر تأخیر یا عدم بازپرداخت تسهیلات اعطایی داشته است. همچنین لابیگری در بانک، صندوق بیمه، آورده نقدی اولیه کشاورز از جمله مهمترین عوامل مؤثر بر تأخیر یا عدم بازپرداخت تسهیلات اعطایی به کشاورزان می‌باشد.
حنانه آقاصفری؛ محمد قربانی؛ آرش دوراندیش
چکیده
هدف این مطالعه بررسی و تحلیل رفتار مالی کشاورزان برای کاهش اثرات سوء زیست محیطی نهاده های شیمیایی کشاورزی می باشد. برای دستیابی به هدف مورد نظر با استفاده از رهیافت ارزش گذاری مشروط و بهره گیری از مدل توبیت به روش دو مرحله ای هکمن، تعداد 100 پرسشنامه به روش نمونه گیری تصادفی ساده، از کشاورزان حوضه آبخیز رودخانه کشف رود شهرستان مشهد در ...
بیشتر
هدف این مطالعه بررسی و تحلیل رفتار مالی کشاورزان برای کاهش اثرات سوء زیست محیطی نهاده های شیمیایی کشاورزی می باشد. برای دستیابی به هدف مورد نظر با استفاده از رهیافت ارزش گذاری مشروط و بهره گیری از مدل توبیت به روش دو مرحله ای هکمن، تعداد 100 پرسشنامه به روش نمونه گیری تصادفی ساده، از کشاورزان حوضه آبخیز رودخانه کشف رود شهرستان مشهد در سال 1392 جمع آوری گردید. نتایج نشان داد متغیرهای سن، تحصیلات، نوع فعالیت کشاورزی، وضعیت مالکیت زمین، شاخص 2 (موافقت کشاورزان با اثرات سوء استفاده بیش از حد از کودها و سموم شیمیایی)، شاخص 5 (موافقت کشاورزان با سرمایه گذاری برای حفظ آب و خاک)، جنسیت، تعداد افراد خانوار شاغل در کشاورزی، تجربه به کارگیری عملیات حفاظتی آب و خاک، کل سطح زیر کشت و شاخص 4 (موافقت با خوب بودن آب و خاک در دسترس) تأثیر معنی داری بر مشارکت مالی کشاورزان برای کاهش اثرات سوء زیست محیطی کود شیمیایی دارد. همچنین، متغیرهای سن، تحصیلات، کل میزان سموم شیمیایی مصرفی سالانه، جنسیت، شغل اصلی، تعداد افراد خانوار شاغل در کشاورزی، نوع فعالیت کشاورزی، پس انداز خالص کشاورزی، وضعیت مالکیت زمین، کل میزان کود شیمیایی مصرفی سالانه، شاخص 1 (موافقت کشاورزان با فواید جلوگیری از شستشوی خاک)، شاخص 4 (موافقت با خوب بودن آب و خاک در دسترس) و شاخص 5 (موافقت کشاورزان با سرمایه گذاری برای حفظ آب و خاک) تأثیر معنی داری بر میزان مشارکت مالی کشاورزان برای کاهش اثرات سوء زیست محیطی سموم شیمیایی دارد. با توجه به نتایج مطالعه، پیشنهاد می شود که به منظور حفظ و بهبود وضعیت آب و خاک مبلغی به عنوان عوارض بر اساس یافته‌های تحقیق اخذ شود.
آرش دوراندیش؛ الهام شریعت؛ ندا ارزنده
چکیده
بازارهای مالی یکی از اساسی‌ترین بازارهای هر کشور هستند. بازار اوراق بهادار و بازار ارز از بخش‌های حساس بازار مالی هستند. این دو بازار به سرعت از نوسانات و دورهای تجاری در اقتصاد تأثیر پذیرفته و تغییرات اقتصادی را به سرعت منعکس می‌نمایند. در عین حال، آشفتگی در یک یا هر دو بازار به ایجاد نگرانی در میان سیاست‌گذاران بازارها می‌انجامد. ...
بیشتر
بازارهای مالی یکی از اساسی‌ترین بازارهای هر کشور هستند. بازار اوراق بهادار و بازار ارز از بخش‌های حساس بازار مالی هستند. این دو بازار به سرعت از نوسانات و دورهای تجاری در اقتصاد تأثیر پذیرفته و تغییرات اقتصادی را به سرعت منعکس می‌نمایند. در عین حال، آشفتگی در یک یا هر دو بازار به ایجاد نگرانی در میان سیاست‌گذاران بازارها می‌انجامد. تعاملات پویا بین این دو بازار پژوهشگران، سیاست‌گذاران و نیز تحلیل‌گران را به انجام تحلیل‌های دقیق و مشروح تشویق نموده است. در این مطالعه با استفاده از روش GARCH تأثیر نوسانات بازار ارز و نوسانات بازار سهام صنایع تبدیلی کشاورزی بر روی یکدیگر و بر این بازارها بررسی شد. برای این منظور از داده‌های هفتگی از فروردین سال 1385 تا پایان دی ماه سال 1392 استفاده گردید. نتایج تحقیق نشان داد که نوسانات گذشته بازار ارز بر نوسانات جاری این بازار مؤثر است. شوک‌های گذشته در بازار ارز بر نوسانات بازار صنایع قند و شکر و خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها در دوره جاری اثرگذار است. همچنین شوک‌های گذشته در بازار قند و شکر میتواند بر نوسانات جاری شاخص این صنعت و بازار ارز و شاخص صنعت خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها اثرگذار باشد. از آنجا که تغییرات نرخ ارز بر درآمدها و هزینههای این صنایع اثرگذار است، بنابراین جلوگیری از نوسانات در بازار ارز و ثبات در این بازار از طریق تعادل درعرضه و تقاضا و کنترل بانک مرکزی و دستگاه‌های نظارتی در بازار ارز، مانع از بروز نوسان در این دو صنعت خواهد شد. همچنین پیشنهاد میشود سیاست‌گذاران و تصمیم‌گیران در اتخاذ سیاست های پولی و مالی به‌گونه‌ای عمل کنند که از ایجاد نوسان در بازارهای سرمایه و ارز جلوگیری شود.
مهسا بهرامی نسب؛ آرش دوراندیش؛ محمدرضا کهنسال
چکیده
تعیین الگوی بهینه کشت با توجه به منابع در دسترس و در نظرگرفتن شرایط ریسک و نبود قطعیت بخش کشاورزی می تواند کشاورزان، مدیران و برنامه ریزان اقتصادی را در انتخاب نوع محصولات و میزان سطوح کشت آن ها یاری دهد. در این پژوهش مدل برنامه ریزی فازی با استفاده از رهیافت بازه ای، برای تعیین الگوی بهینه کشت در شهرستان اسفراین با لحاظ شرایط عدم قطعیت ...
بیشتر
تعیین الگوی بهینه کشت با توجه به منابع در دسترس و در نظرگرفتن شرایط ریسک و نبود قطعیت بخش کشاورزی می تواند کشاورزان، مدیران و برنامه ریزان اقتصادی را در انتخاب نوع محصولات و میزان سطوح کشت آن ها یاری دهد. در این پژوهش مدل برنامه ریزی فازی با استفاده از رهیافت بازه ای، برای تعیین الگوی بهینه کشت در شهرستان اسفراین با لحاظ شرایط عدم قطعیت به کار گرفته شد. آمار و اطلاعات مورد نیاز از طریق جمع آوری 128 پرسشنامه و مصاحبه ی حضوری با کشاورزان منطقه به صورت نمونه گیری تصادفی ساده، در سال 1392 تهیه شد. استفاده از سطوح مختلف آلفا برش در مدل مذکور، باعث شد که تمامی اطلاعات فازی مربوط به پارامترها بصورت جزء به جزء در عملیات بهینه سازی وارد شوند. نتایج برآورد مدل ها با لحاظ شرایط خوش بینانه و بدبینانه و تحت برش های آلفای متفاوت، حاکی از آنست که با افزایش میزان عدم قطعیت و ریسک یا بزرگتر شدن بازه ی نوسانات که در اثر برش های آلفای کوچکتر حاصل خواهد شد، سود حاصل از سیستم در شرایط خوش بینانه افزایش و در شرایط محافظه کارانه، کاهش خواهد یافت. محصولات ذرت علوفه ای، لوبیا قرمز و گندم در اکثر سناریوها، محصولات اقتصادی و بهینه برای کشت می باشند و پیشنهاد می گردد جهت بهبود وضعیت سودآوری کشاورزان و استفاده بهینه از منابع تولید، سیاست های تشویقی و حمایتی جهت گسترش تولید این محصولات توسط سازمان جهادکشاورزی استان خراسان شمالی و یا مدیریت جهادکشاورزی شهرستان اسفراین به اجرا گذاشته شود.
آرش دوراندیش؛ افسانه نیکوکار؛ مسعود حسین زاده؛ عبداله لوشابی
چکیده
افزایش جمعیت و نیاز آن ها به محصولات پروتئینی و لبنی سبب شده است که سیاست افزایش کارایی مورد توجه سیاست گذاران بخش دامپروری قرار گیرد. هدف از این مطالعه، بررسی عوامل موثر بر درآمد حاصل از شیر، محاسبه کارایی فنی گاوداران و تعیین عوامل موثر بر کارایی آن ها در استان خراسان شمالی می‌باشد. داده‌های مورد نیاز این مطالعه، داده های ترکیبی ...
بیشتر
افزایش جمعیت و نیاز آن ها به محصولات پروتئینی و لبنی سبب شده است که سیاست افزایش کارایی مورد توجه سیاست گذاران بخش دامپروری قرار گیرد. هدف از این مطالعه، بررسی عوامل موثر بر درآمد حاصل از شیر، محاسبه کارایی فنی گاوداران و تعیین عوامل موثر بر کارایی آن ها در استان خراسان شمالی می‌باشد. داده‌های مورد نیاز این مطالعه، داده های ترکیبی متقارن است که با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه ای و تکمیل پرسشنامه از 160 گاوداری شیری این استان در بین سال های 91-1388به دست آمد. برای بررسی عوامل موثر بر درآمد حاصل از تولید شیر از تابع کاب-داگلاس استفاده شد. همچنین به منظور محاسبه کارایی فنی و بررسی عوامل موثر بر آن از توابع مرزی تصادفی (SPF) و مرزی فاصله ای تصادفی (SDF) با و بدون در نظر گرفتن اثرات ناکارایی استفاده شد. نتایج برآورد توابع مرزی تصادفی (SPF) با و بدون در نظر گرفتن اثرات ناکارایی نشان داد که میانگین کارایی فنی محاسبه شده توسط این مدل 96/0 و 93/0 می‌باشد. همچنین تجربه، شغل اصلی گاودار و هدفمندسازی یارانه ها بر کارایی فنی تاثیر مثبت و معنی داری دارند. نتایج نشان داد که تعداد گاو، زمین، سرمایه گذاری در تجهیزات، نیروی کار و هزینه تغذیه تاثیر مثبت و معنی داری بر درآمد گاوداری‌های شیری دارند. نتایج برآورد توابع مرزی فاصله ای تصادفی (SDF) با و بدون در نظر گرفتن اثرات ناکارایی نشان داد که میانگین کارایی فنی محاسبه شده توسط این مدل به ترتیب 91/0 و 94/0 می‌باشد و تجربه، شغل اصلی گاودار و هدفمندسازی یارانه ها بر کارایی فنی تاثیر مثبت و معنی داری دارند. همچنین تعداد گاو، زمین، سرمایه گذاری در تجهیزات، نیروی کار، هزینه دامپزشکی و تغذیه تاثیر مثبت و معنی داری بر درآمد حاصل از تولید شیر دارند. لذا با توجه به نتایج به دست آمده، استفاده از کلاس های آموزشی-ترویجی، صنعتی نمودن گاوداری ها، افزایش تعداد گاوها، پرداختن اختصاصی به شغل گاوداری و بهبود شرایط واحدهای گاوداری اعم از تغذیه و وضعیت بهداشتی برای افزایش کارایی و تولید در واحدهای تولید شیر در استان خراسان شمالی پیشنهاد می گردد.
آرش دوراندیش؛ محمود دانشور کاخکی؛ علی رهنما
چکیده
چکیدهزرشک یکی از مهمترین محصولات تولیدی استان خراسان جنوبی است. با توجه به اینکه در حدود 60 هزار نفر در زنجیره تولید، توزیع و فراوری زرشک مشغول به کار هستند و درآمد هزاران خانواده به‌طور مستقیم و غیرمستقیم به محصول زرشک وابسته است. اما مصرف سرانه زرشک در کشور کمتر از یک کیلوگرم در سال است، آگاهی از ویژگی‌های کیفی مورد توجه مصرف کنندگان ...
بیشتر
چکیدهزرشک یکی از مهمترین محصولات تولیدی استان خراسان جنوبی است. با توجه به اینکه در حدود 60 هزار نفر در زنجیره تولید، توزیع و فراوری زرشک مشغول به کار هستند و درآمد هزاران خانواده به‌طور مستقیم و غیرمستقیم به محصول زرشک وابسته است. اما مصرف سرانه زرشک در کشور کمتر از یک کیلوگرم در سال است، آگاهی از ویژگی‌های کیفی مورد توجه مصرف کنندگان به گسترش بازار فروش این محصول کمک می کند. لذا هدف از این مطالعه بررسی عوامل کیفی موثر بر قیمت زرشک با استفاده از الگوی قیمت گذاری کیفی در این استان است. داده‌های مطالعه از تعداد 100 پرسشنامه که با استفاده از نمونه گیری تصادفی ساده از خانوارهای شهرستان بیرجند در سال 1389 تکمیل شده است، استخراج گردید. نتایج حاصل از برآورد الگوی قیمتگذاری کیفی نشان می‌دهد که پفکی بودن زرشک و خوشرنگ بودن آن و همچنین آگاهی مصرف‌کنندگان از خواص زرشک، تأثیر مثبت و معنیداری بر روی قیمت زرشک دارد و تأثیر بستهبندی و نشان تجاری بر قیمت زرشک از نظر آماری معنیدار نیست. بنابراین پیشنهاد میشود اطلاعرسانی مناسب برای آگاهی تولیدکنندگان از خواست و سلیقه مصرف‌کنندگان و همچنین آگاهی مصرف‌کنندگان از خواص زرشک صورت گیرد.
افسانه نیکوکار؛ سیدصفدر حسینی؛ آرش دوراندیش
چکیده
چکیدههدف این مطالعه، بررسی اثر اتخاذ ترکیب بهینه ابزارهای سیاستی دولت بر مصرف سرانه نان و سهم هزینه این کالا در هزینههای خوراکی دهکهای مختلف درآمدی کشور است. در این مطالعه از رهیافت کمینهسازی تغییرات تابع زیان اجتماعی استفاده میشود و با استفاده از روش بوت استراپ و بر اساس توزیع نرمال برای کششهای عرضه و تقاضا، خصوصیات آماری ترکیب ...
بیشتر
چکیدههدف این مطالعه، بررسی اثر اتخاذ ترکیب بهینه ابزارهای سیاستی دولت بر مصرف سرانه نان و سهم هزینه این کالا در هزینههای خوراکی دهکهای مختلف درآمدی کشور است. در این مطالعه از رهیافت کمینهسازی تغییرات تابع زیان اجتماعی استفاده میشود و با استفاده از روش بوت استراپ و بر اساس توزیع نرمال برای کششهای عرضه و تقاضا، خصوصیات آماری ترکیب بهینه ابزارهای سیاستی و پیامدهای رفاهی آنها مورد بررسی قرار میگیرد. نتایج پیامدهای رفاهی در بازار گندم نشان می‌دهد که دولت با به‌کارگیری همزمان ابزارهای سیاستی یارانه به مصرف‌کنندگان و قیمت تضمینی برای تولیدکنندگان، حمایت بیشتری از مصرف‌کنندگان نسبت به تولیدکنندگان این محصول به عمل آورده است. نتایج حاصل از بهینه‌سازی سیاستهای دولت در بازار گندم، هزینههای دولت و زیان اجتماعی را به‌طور عمده از راه کاهش سطح حمایت از مصرف‌کنندگان کاهش می‌دهد. نتایج همچنین نشان می‌دهد که مصرف سرانه و سهم هزینه نان در هزینههای خوراکی خانوار پس از اتخاذ ترکیب بهینه ابزارهای سیاستی، تغییر چشمگیری می‌کند و اثر اتخاذ ترکیب بهینه ابزارهای سیاستی بر سهم هزینه نان در هزینههای مصرفی خانوار روستایی بیش از خانوار شهری و در دهکهای پایین درآمدی بیش از دهکهای بالای درآمدی است.
مرضیه قدمی کوهستانی؛ افسانه نیکوکار؛ آرش دوراندیش
چکیده
چکیدهانتقال نامتقارن قیمت با افزایش حاشیه بازار، منافعی برای بنگاه‌های فراوری و بازاریابی کالا ایجاد می‌کند و بر رفاه مصرف‌کنندگان اثر می‌گذارد. به همین دلیل، تحلیل انتقال قیمت در بازارهای کشاورزی، هم از نظر اقتصادی و هم از نظر سیاسی حائز اهمیت است. هدف از این مقاله، بررسی چگونگی انتقال قیمت در بازار گوشت مرغ ایران است. در پژوهش ...
بیشتر
چکیدهانتقال نامتقارن قیمت با افزایش حاشیه بازار، منافعی برای بنگاه‌های فراوری و بازاریابی کالا ایجاد می‌کند و بر رفاه مصرف‌کنندگان اثر می‌گذارد. به همین دلیل، تحلیل انتقال قیمت در بازارهای کشاورزی، هم از نظر اقتصادی و هم از نظر سیاسی حائز اهمیت است. هدف از این مقاله، بررسی چگونگی انتقال قیمت در بازار گوشت مرغ ایران است. در پژوهش حاضر، با استفاده از آمار هفتگی قیمتهای در مرغداری و خرده‌فروشی در سالهای 88-1381 و الگوی آستانه‌ای، تحلیل انتقال قیمت انجام شده است. نتایج نشان می‌دهند که انتقال قیمت در بازار گوشت مرغ ایران نامتقارن است و افزایش‌های قیمت مرغ زنده در مرغداری، در مقایسه با کاهش‌های قیمت، بیشتر و سریعتر به سطح خرده‌فروشی منتقل می‌شوند. همچنین سیاست تنظیم بازار گوشت مرغ، اثر معنیداری بر نوسانهای قیمت گوشت مرغ نداشته است. از آنجا که بهنظر میرسد انتقال نامتقارن قیمت در بازار گوشت مرغ ایران، به دلیل وجود تورم و همچنین ساختار غیررقابتی در صنعت کشتارگاهی بهوجود آمده باشد، پیشنهاد میشود سیاستهای حمایتی مناسب برای سرمایهگذاری بخش خصوصی در صنعت کشتارگاهی، در مناطقی از کشور که کمبود ظرفیت کشتار وجود دارد، اتخاذ گردد. Q13:JEL طبقه بندی
افسانه نیکوکار؛ سیدصفدر حسینی؛ آرش دوراندیش
چکیده
چکیدهیکی از مسائل مهمی که سطح رفاه تولیدکنندگان، عوامل بازاریابی و مصرف‌کنندگان یک کالا را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اثرپذیری قیمت در یک سطح بازار نسبت به تغییرات قیمت در سطوح دیگر بازار (چگونگی انتقال قیمت) آن کالا است. به دلیل اهمیت گوشت گاو در تأمین نیاز غذایی خانوار، تعداد قابل توجه تولیدکنندگان این محصول در کشور و نارضایتی مصرف‌کنندگان ...
بیشتر
چکیدهیکی از مسائل مهمی که سطح رفاه تولیدکنندگان، عوامل بازاریابی و مصرف‌کنندگان یک کالا را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اثرپذیری قیمت در یک سطح بازار نسبت به تغییرات قیمت در سطوح دیگر بازار (چگونگی انتقال قیمت) آن کالا است. به دلیل اهمیت گوشت گاو در تأمین نیاز غذایی خانوار، تعداد قابل توجه تولیدکنندگان این محصول در کشور و نارضایتی مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان از زیاد بودن حاشیه بازار این ماده غذایی، هدف این مقاله بررسی چگونگی انتقال قیمت بین سطوح مختلف بازار گوشت گاو ایران است. در مقاله حاضر با استفاده از آمار ماهانه قیمت گاو زنده در گاوداری و قیمت در کشتارگاه و خرده‌فروشی گوشت گاو در سالهای 84-1377 و به‌کارگیری الگوی تصحیح خطا، چگونگی انتقال قیمت گوشت گاو از گاوداری تا کشتارگاه، از کشتارگاه تا خرده‌فروشی و از گاوداری تا خرده‌فروشی بررسی شد. نتایج نشان داد که انتقال قیمت در تمام سطوح بازار گوشت گاو ایران در بلندمدت متقارن و در کوتاه‌مدت از گاوداری تا خرده‌فروشی و از گاوداری تا کشتارگاه نامتقارن است. کششهای انتقال قیمت نشان می‌دهند که افزایش‌های قیمت گاو زنده در گاوداری با شدت بیشتری به سطح خرده‌فروشی منتقل می‌شوند در حالی که کاهش‌های قیمت، به‌کندی به سطوح بالاتر بازار انتقال می‌یابند. در نتیجه عدم تقارن در انتقال قیمت در بازار گوشت گاو، مصرف‌کنندگان این کالا قیمتی بیشتر از قیمت تمام‌شده محصول می‌پردازند و عوامل بازاریابی این کالا از نوسانات قیمت، سود کسب می‌کنند.
