اقتصاد کشاورزی
مصطفی مرادی؛ حسین شعبانعلی فمی؛ علی‌اکبر براتی؛ رضا صالحی محمدی
چکیده
سالانه تقریباً یک‌سوم کل مواد غذایی تولید شده برای مصرف انسان به دلایل مختلف به ضایعات تبدیل می‌شود. این میزان اتلاف پیامدهای منفی قابل‌توجهی بر محیط‌زیست، اقتصاد و جامعه دارد. مطالعات متعددی سیاست‌های مختلفی از جمله استفاده از راهکارهای فنی برای کاهش ضایعات مواد غذایی پیشنهاد کرده‌اند. با این حال، تردید در اثربخشی و پیامدهای ...
بیشتر
سالانه تقریباً یک‌سوم کل مواد غذایی تولید شده برای مصرف انسان به دلایل مختلف به ضایعات تبدیل می‌شود. این میزان اتلاف پیامدهای منفی قابل‌توجهی بر محیط‌زیست، اقتصاد و جامعه دارد. مطالعات متعددی سیاست‌های مختلفی از جمله استفاده از راهکارهای فنی برای کاهش ضایعات مواد غذایی پیشنهاد کرده‌اند. با این حال، تردید در اثربخشی و پیامدهای ناخواسته اجرای این راهکارها موجب تأکید محققان بر رویکردها و مداخلات مبتنی بر بازار برای کاهش ضایعات شده است. بر این اساس، مطالعه حاضر با هدف برآورد ضایعات و بررسی پتانسیل‌های بالقوه توسعه کانال‌های مختلف بازاریابی به‌عنوان اشکالی از رویکردهای مبتنی بر بازار بر کاهش ضایعات در سراسر زنجیره تأمین سبزیجات برگی در استان کرمانشاه انجام شد. بدین منظور با استفاده از مرور ادبیات و مصاحبه با متخصصان و کنشگران کلیدی زنجیره تأمین یک مدل پویایی سیستم ضایعات در زنجیره تأمین سبزیجات برگی در استان کرمانشاه توسعه داده شد. ابزار جمع‌آوری داده‌های تحقیق پرسشنامه بود. جامعه آماری این مطالعه شامل دو گروه از متخصصان موضوعی و کنشگران زنجیره تأمین زنجیره تأمین سبزیجات برگی بود. در مجموع، 22 متخصص و 728 کنشگر از مراحل مختلف زنجیره تأمین مورد مطالعه قرار گرفتند. بر اساس نتایج، سالانه تقریباً 31.000 تن (39 درصد) از تولیدات سبزیجات برگی در سراسر زنجیره تأمین به ضایعات تبدیل می‌شود. پیش‌بینی روند آینده ضایعات نیز نشان می‌دهد که در صورت تداوم وضعیت فعلی، میزان ضایعات در دهه‌های آینده همچنان افزایش خواهد یافت. نتایج شبیه‌سازی سناریوهای تحقیق نشان داد که توسعه صنایع فرآوری، ضایعات کل در زنجیره تأمین سبزیجات برگی را از تقریباً 31.000 تن به حدود 20.000 تن در سال کاهش می‌دهد. بنابراین، لازم است که سیاست‌ها و برنامه‌های دولت در زمینه مبادله سبزیجات برگی در منطقه مورد مطالعه بر حمایت از کسب‌وکارهای مرتبط با صنایع فرآوری سبزیجات برگی و ایجاد زیرساخت‌های اولیه مورد نیاز این صنایع متمرکز شود.
اقتصاد کشاورزی
سودابه بینائی؛ حسین شعبانعلی فمی؛ خلیل کلانتری؛ علی‌اکبر براتی
چکیده
در دهه‌های اخیر کشت در محیط‌های گلخانه‌ای به‌عنوان یکی از راه‌حل‌های بالقوه جهت افزایش بهره‌وری منابع تولید و پاسخگویی به تقاضای غذایی فزاینده ناشی از رشد جمعیت مورد توجه کشورها قرار گرفته است. بااین‌حال، شکاف عملکردی قابل‌توجهی از نظر شاخص‌های عملکردی گلخانه‌ها نظیر عملکرد محصول، مصرف آب، انرژی و غیره در کشور ایران با کشورهای ...
بیشتر
در دهه‌های اخیر کشت در محیط‌های گلخانه‌ای به‌عنوان یکی از راه‌حل‌های بالقوه جهت افزایش بهره‌وری منابع تولید و پاسخگویی به تقاضای غذایی فزاینده ناشی از رشد جمعیت مورد توجه کشورها قرار گرفته است. بااین‌حال، شکاف عملکردی قابل‌توجهی از نظر شاخص‌های عملکردی گلخانه‌ها نظیر عملکرد محصول، مصرف آب، انرژی و غیره در کشور ایران با کشورهای پیشرو در صنعت تولیدات گلخانه‌ای وجود دارد. یکی از راهکارهای مورد تأکید برای غلبه بر این چالش‌ها و بهینه‌سازی استفاده از منابع تولید، پیاده‌سازی فناوری‌های هوشمند در گلخانه‌ها است. با توجه به عدم توسعه فراگیر فناوری‌های هوشمند در گلخانه‌های استان تهران و اهمیت این استان در تولید محصولات گلخانه‌ای در کشور، مطالعه حاضر با هدف تحلیل توسعه کشاورزی هوشمند در گلخانه‌های استان تهران انجام گرفت. جامعه آماری پژوهش شامل 20 نفر از خبرگان موضوعی دارای سابقه تحقیقاتی یا اجرایی در زمینه هوشمندسازی گلخانه‌ها بودند. انتخاب این افراد نیز به روش هدفمند انجام شد. ابزار جمع‌آوری داده‌ها در این پژوهش مصاحبه نیمه ساختاریافته و پرسشنامه بود. در ابتدا با استفاده از مرور ادبیات موضوع و مصاحبه‌های نیمه ساختارمند با خبرگان موضوعی، متغیرهای عوامل مؤثر بر توسعه کشاورزی هوشمند در گلخانه‌ها (شامل مؤلفه‌ها، الزامات و چالش‌های توسعه کشاورزی هوشمند) شناسایی شدند. سپس، از خبرگان خواسته شد تا اثرات متقاطع، متغیرهای شناسایی شده را از طریق مقایسه زوجی ارزیابی کنند. درنهایت، تجزیه و تحلیل داده‌ها به روش تحلیل اثرات متقابل با استفاده از نرم‌افزار MICMAC انجام شد. بر مبنای تحلیل شبکه روابط اثرگذاری و اثرپذیری به‌ترتیب الزامات و چالش‌های اقتصادی، الزامات و چالش‌های فنی و زیرساختی، الزامات قانونی و مقرراتی و الزامات نهادی به‌عنوان تأثیرگذارترین متغیرهای مؤثر بر توسعه کشاورزی هوشمند در استان تهران شناسایی شدند.
