اقتصاد کشاورزی
پرستو سارانی؛ علیرضا شهرکی؛ سیدعلی بنی هاشمی
چکیده
بیشک همه‌گیری کووید-19 اثرات منفی زیادی را بر تمامی جنبه‌های زندگی بشر وارد کرده است. در سراسر تاریخ، تأمین مواد غذایی در طی بحران‌هایی نظیر همه‌گیری‌ها، موضوعی حائز اهمیت بوده است. از آنجایی که بخش کشاورزی، بخشی دارای اهمیت در زنجیره تأمین مواد غذایی میباشد و در میان محصولات کشاورزی گندم از اهمیت خاصی برخوردار ...
بیشتر
بیشک همه‌گیری کووید-19 اثرات منفی زیادی را بر تمامی جنبه‌های زندگی بشر وارد کرده است. در سراسر تاریخ، تأمین مواد غذایی در طی بحران‌هایی نظیر همه‌گیری‌ها، موضوعی حائز اهمیت بوده است. از آنجایی که بخش کشاورزی، بخشی دارای اهمیت در زنجیره تأمین مواد غذایی میباشد و در میان محصولات کشاورزی گندم از اهمیت خاصی برخوردار است؛ لذا این پژوهش با هدف شناسایی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر پایداری زنجیره تأمین کشاورزی با تمرکز بر محصول گندم، در دوران کرونا و پس از آن صورت گرفت. شناسایی عوامل مؤثر بر پایداری زنجیره تأمین کشاورزی براساس پیشینه پژوهش صورت گرفت و سپس این عوامل با روش دلفی نهایی شدند. بررسی روابط علی و معلولی و تعامل معیارها با یکدیگر با روش دیمتل فازی صورت گرفت. سپس رتبهبندی معیارها به کمک روش سوارا فازی انجام شد. نتایج روش دلفی منجر به شناسایی سه بعد تدارکات پایدار، تأمین و طراحی پایدار و توزیع پایدار در حوزه پایداری شد که هر یک دارای زیرمعیارهایی بودند. مطابق نتایج بدست آمده در روش دیمتل توجه سازمان‌های تحقیقاتی به تحقیقات مورد نیاز در رابطه با پایداری در زیر معیارهای تدارکات پایدار، همکاری با تامین کننده دارای گواهینامه ISO در زیر معیارهای تأمین و طراحی پایدار، توقف بازاریابی خاکستری محصولات در زیر معیارهای توزیع پایدار، مؤثرترین معیارها در زنجیره تأمین کشاورزی محصول گندم در دوران کووید-19 شناسایی شدند. همچنین میزان اهمیت این معیارها در روش سوارا فازی تعیین شد. با توجه به نتایج پژوهش بالا بردن سطح آگاهی کشاورزان در رابطه با پایداری و همچنین استفاده از بذرهای تأیید شده باعث جلوگیری از هدر رفتن منابع شده و پایداری زنجیره تأمین را افزایش می‌دهد. همچنین توقف بازاریابی خاکستری در زنجیره تأمین گندم باعث پایداری زنجیره تأمین در جهت افزایش امنیت غذایی خواهد شد.
اقتصاد کشاورزی
طاهره رنجبر؛ سید مجتبی مجاوریان؛ زینب رفتنی امیری؛ سمیه شیرزادی لسکوکلایه؛ فواد عشقی
چکیده
زنجیره تأمین روغن نباتی مشتمل بر چهار بازار به هم پیوسته می باشد. این بازارها شامل دانههای روغنی، روغن خام، کنجاله و روغن خوراکی میباشد. امروزه فناوری اطلاعات و ارتباطات یکپارچه در بهبود زنجیره تأمین نقش انکارناپذیری دارد. پذیرش هر فنآوری جدید بخش مهمی از توسعه آن میباشد. هدف از این مطالعه شناسایی و رتبهبندی ترجیحات بازیگران ...
بیشتر
زنجیره تأمین روغن نباتی مشتمل بر چهار بازار به هم پیوسته می باشد. این بازارها شامل دانههای روغنی، روغن خام، کنجاله و روغن خوراکی میباشد. امروزه فناوری اطلاعات و ارتباطات یکپارچه در بهبود زنجیره تأمین نقش انکارناپذیری دارد. پذیرش هر فنآوری جدید بخش مهمی از توسعه آن میباشد. هدف از این مطالعه شناسایی و رتبهبندی ترجیحات بازیگران زنجیره تأمین روغن نباتی کشور نسبت به ویژگیهای فنآوری بلاکچین است. به این منظور از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) استفاده شد. برای تعیین وزن ماتریس مقایسات زوجی، با 15 کارشناس متشکل از کارشناسان علمی از رشتههای مرتبط و همچنین کارگزاران زنجیره تأمین روغن نباتی در سال 1400 مصاحبه انجام گرفت. در این پژوهش، شاخصهای اصلی بهبود مدیریت، بهبود عملکرد، امنیت داده، شفافیت، ردگیری و پدیداری و زیرشاخصهای آنها مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاصل از محاسبه وزن نهایی نشان داد که زیرشاخصهای "افزایش اعتماد بین سازمانی"،"سازگاری"، "سازگاری دادههای ایمن" بهترتیب با وزنی معادل 4670/0، 0428/0 و 04282/0 بالاترین اهمیت را داشتند. همچنین شاخصهای "تغییرناپذیری دادهها"، "ارتباط نزدیک با تأمینکنندگان"، "سطح حریم خصوصی"، "پیشبینی"، "قابلیت برنامهریزی استراتژیک"، "کاهش زمان بازپرسازی" و "انجام به موقع سفارش" بهترتیب در ردههای بعدی قرار گرفتند. به این ترتیب مهمترین چالش در زنجیره عرضه فعلی و بهتزین فرصت برای زنجیره جدید عدم اعتماد بین حلقهها و فعالان میباشد. بهمنظور دستیابی به مدیریت بهینه زنجیره تأمین، پیشنهاد میشود آموزش و آشنایی بیشتر بازیگران زنجیره تأمین با تکنولوژیهای جدید و ویژگیهای آنها در دستور کار قرار گیرد. همچنین برنامهریزی و آمادهسازی زیرساخت‌های لازم جهت پیادهسازی فناوری بلاکچین در کشور پیشنهاد میشود.
اقتصاد کشاورزی
اعظم جلائی پیکانی؛ نعمت اله اکبری؛ بابک صفاری
چکیده
سالانه مقادیر زیادی از محصولات کشاورزی به صورت ضایعات از بین رفته و خسارت بزرگی بر منابع مالی و غذایی کشور وارد میشود. مهمترین علل ایجاد این ضایعات مربوط به بخشهای مختلف حملونقل، بستهبندی و دستهبندی، ذخیرهسازی و انبار، فرآوری و توزیع محصولات کشاورزی میشود. یکی از راهکارهای مطرح برای افزایش بهرهوری در زنجیره ...
بیشتر
سالانه مقادیر زیادی از محصولات کشاورزی به صورت ضایعات از بین رفته و خسارت بزرگی بر منابع مالی و غذایی کشور وارد میشود. مهمترین علل ایجاد این ضایعات مربوط به بخشهای مختلف حملونقل، بستهبندی و دستهبندی، ذخیرهسازی و انبار، فرآوری و توزیع محصولات کشاورزی میشود. یکی از راهکارهای مطرح برای افزایش بهرهوری در زنجیره تأمین و کاهش هزینههای لجستیک بخش کشاورزی ایجاد مرکز لجستیک کشاورزی است. پژوهش حاضر درصدد شناسایی پهنه مناسب جهت احداث مرکز لجستیک کشاورزی در استان اصفهان است. در این راستا ابتدا معیارهای مؤثر بر مکانیابی مراکز لجستیک (به تفکیک جبرانی و غیرجبرانی) شناسایی و سپس فرآیند مکانیابی در طی دو مرحله تکمیل شده است. در مرحله اول با حذف محدودههای جغرافیایی مربوط به معیارهای غیرجبرانی از پهنه استان محدودههای امکانپذیر جهت احداث مرکز لجستیک شناسایی شده است. در مرحله دوم براساس نظریههای مکانیابی حداقلکننده هزینه یک مدل ریاضی ارائه شده و برمبنای آن هزینه استقرار مرکز لجستیک در محدودههای امکانپذیر استان به تفکیک معیارهای جبرانی محاسبه و لایههای اطلاعاتی مربوط به هریک از آنها تهیه و درنهایت تمامی لایههای اطلاعاتی ایجاد شده به منظور شناسایی پهنه دارای کمترین هزینه با یکدیگر تلفیق شدهاند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که پهنه مناسب جهت احداث مرکز لجستیک کشاورزی منطقه غرب مجموعه شهری اصفهان و مابین شهرستانهای تیرانوکرون، نجفآباد و لنجان است. این منطقه به عنوان یک واسطه بین مراکز تولید محصولات زراعی، باغی و دامی در غرب استان و مجموعه شهری اصفهان به عنوان مصرفکننده عمده این محصولات عمل میکند.
آذر هاشمی‌نژاد؛ عباس عبدشاهی؛ منصور غنیان؛ بهمن خسروی‌پور
چکیده
یکی از مهمترین زنجیرههای غذایی کشور که نقش مهمی در امنیت غذایی جامعه دارد، زنجیره تأمین نان میباشد. تولید گندم به عنوان حلقه آغازین این زنجیره نقش مهمی در بهبود عملکرد آن دارد. همچنین گندم یکی از محصولات استراتژیک کشور بوده است که از نظر ارزش غذایی، دارای اهمیت بسیار بالایی بوده و از مهمترین و پرمصرفترین محصولات کشاورزی ...
بیشتر
یکی از مهمترین زنجیرههای غذایی کشور که نقش مهمی در امنیت غذایی جامعه دارد، زنجیره تأمین نان میباشد. تولید گندم به عنوان حلقه آغازین این زنجیره نقش مهمی در بهبود عملکرد آن دارد. همچنین گندم یکی از محصولات استراتژیک کشور بوده است که از نظر ارزش غذایی، دارای اهمیت بسیار بالایی بوده و از مهمترین و پرمصرفترین محصولات کشاورزی میباشد. اما طی چند دهه گذشته از یک طرف به دلیل شرایط اقلیمی و خشک‌سالیهای پیاپی و از طرف دیگر، به دلیل برخی سیاستها، تولید این محصول با نوسانات و ریسک زیادی مواجهه شده که منجر به اختلالاتی در زنجیره تأمین نان گردیده است. لذا این مطالعه به تحلیل عوامل مؤثر بر ریسک تولید گندم در زنجیره تأمین نان پرداخته است. دادههای مورد استفاده، مربوط به دوره زمانی 1393-1361 میباشد. برای شناسایی عوامل مؤثر بر ریسک تولید گندم، ابتدا با استفاده از یک مدل GARCH(2,0)، واریانس تولید گندم به عنوان معیار ریسک تعیین گردید. با توجه به انباشتگی متغیرها از مرتبه صفر و یک، از یک مدل ARDL برای شناسایی عوامل مؤثر بر ریسک استفاده گردید. نتایج مطالعه نشان داد که متغیرهای جمعیت، واردات گندم، بارندگی و سطح زیرکشت در جهت مثبت و متغیرهای قیمت تضمینی و طرح محوری گندم در جهت منفی واریانس تولید گندم (ریسک تولید گندم) را متأثر مینمایند. لذا پیشنهاد میشود ضمن استمرار قیمت تضمینی گندم، از طرحهایی نظیر طرح محوری که موجبات کاهش ریسک تولید گندم را فراهم میآورند، حمایت به عمل آمده و در جهت بهبود سیاستهایی مثل واردات گندم یا تعیین بهینه سطح زیرکشت اقدام نمود. همچنین با توجه به انگیزه پایین بخش خصوصی برای بیمه محصولات کشاورزی، بایستی دولت با افزایش سهم خود در پرداخت حق بیمه و همچنین اعطای خسارت، موجبات تمایل بیشتر گندم‌کاران به بیمه محصول را فراهم نماید.
