نابرابری منطقه‌ای و همگرایی بهره وری غلات در استانهای مختلف ایران

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز

چکیده

چکیده
رشد بهره‌وری در سطح ملی حاکی از وجود تفاوتهای معنی‌دار استانهایی که به سرعت پیشرفت می‌کنند با سایر استانها است. از آنجا که تفاوتها در نرخ‌های رشد بهره‌وری در استانهای مختلف نتیجه نابرابری منطقه‌ای است، لذا مهم است که حرکات بلندمدت تفاوتهای سطوح بهره‌وری استانها شناسایی شود تا اقدامات مؤثر مانند سرمایه‌گذاری بیشتر در تأسیسات زیربنایی، تحقیقات، توسعه و غیره انجام گردد. با توجه به اهمیت موضوع، این مطالعه به دنبال یافتن پاسخ به این سؤال است که آیا تمایل به سمت همگرایی در بهره‌وری غلات (گندم آبی و دیم، جو آبی و دیم، ذرت دانه‌ای آبی و شلتوک) در دو دهه گذشته در استانهای مختلف کشور وجود داشته است یا خیر؟ نتایج حاصل از بکارگیری شاخص مالم‌کوئیست و آزمون همگرایی بهره وری نشان داد که به طور متوسط در سالهای 82-1363، برخی استانها از رشد بهره‌وری بالا برخوردار بوده اند و برخی استانها در تولید غلات رشد بهره‌وری منفی را تجربه کرده‌اند. چنین یافته‌هایی بیانگر اختلاف زیاد نرخ‌های رشد بهره‌وری بین استانهای تولیدکننده غلات کشور می‌باشد. نتایج حاصل از آزمون همگرایی حاکی است که تعدادی از استانهای با سطوح اولیه بهره‌وری پایین این پتانسیل را دارند که سریعتر از استانهای با بهره‌وری بالا رشد کنند. به عبارت دیگر به سمت میانگین بهره وری کل استانها همگرا می‌باشند. درحالیکه شکاف در تفاوتهای بهره‌وری غلات در بعضی استانها عمیق‌تر شده و این تفاوتها در بلندمدت به صفر نخواهد رسید. علاوه بر این، تاثیر تغییرات اجزای بهره‌وری بیانگر آن است که رشد بهره‌وری غلات به استثنای گندم دیم در اکثر استانها به دلیل پیشرفت تکنولوژی است. همچنین کارایی مقیاس در اغلب استانها سهم کمی در افزایش بهره‌وری داشته است که نشان می دهد تولیدکنندگان غلات بطور عام از نهاده‌های تولید بیش از حد بهینه استفاده می‌کنند.

واژه‌های کلیدی: بهره‌وری، همگرایی، غلات، ایران

عنوان مقاله [English]

Reginal disparity and grain productivity convergence in Iranian provinces

نویسندگان [English]

  • M. Shokoohi
  • M. Bakhshoode
Agricultural Economics, College of Agriculture, Shiraz University, Iran
چکیده [English]

Abstract
Productivity growth indicates significant differences between provinces that grow faster and whose lags behind others. The differences in the rates of productivity growth in various provinces may be the result of regional inequalities. Therefore, it is important to understand the long-run movement in the district level productivity differences and take effective measures (such as higher investment in infrastructure, research and development, etc). With regard to the importance of this topic, this study is finding out whether or not there has been a tendency towards convergence in grain productivity in the last two decades? Results indicate that on average during 1984 and 2003, some provinces had high productivity growth. In contrast, some provinces had experienced negative productivity growth in grain production. This conclusion is concerning the disparity between grain producer provinces in Iran. The convergence results show that some provinces with low initial levels of productivity have a potential to grow faster than provinces with high productivity and so are converging to the mean TFP. While the gap in productivity differences in some provinces is widening and productivity differences will not vanish in the long run.

Key words: productivity, convergence, grain, Iran

CAPTCHA Image