مقالات پژوهشی
حنانه آقاصفری؛ محمد قربانی؛ آرش دوراندیش
چکیده
هدف این مطالعه بررسی و تحلیل رفتار مالی کشاورزان برای کاهش اثرات سوء زیست محیطی نهاده های شیمیایی کشاورزی می باشد. برای دستیابی به هدف مورد نظر با استفاده از رهیافت ارزش گذاری مشروط و بهره گیری از مدل توبیت به روش دو مرحله ای هکمن، تعداد 100 پرسشنامه به روش نمونه گیری تصادفی ساده، از کشاورزان حوضه آبخیز رودخانه کشف رود شهرستان مشهد در ...
بیشتر
هدف این مطالعه بررسی و تحلیل رفتار مالی کشاورزان برای کاهش اثرات سوء زیست محیطی نهاده های شیمیایی کشاورزی می باشد. برای دستیابی به هدف مورد نظر با استفاده از رهیافت ارزش گذاری مشروط و بهره گیری از مدل توبیت به روش دو مرحله ای هکمن، تعداد 100 پرسشنامه به روش نمونه گیری تصادفی ساده، از کشاورزان حوضه آبخیز رودخانه کشف رود شهرستان مشهد در سال 1392 جمع آوری گردید. نتایج نشان داد متغیرهای سن، تحصیلات، نوع فعالیت کشاورزی، وضعیت مالکیت زمین، شاخص 2 (موافقت کشاورزان با اثرات سوء استفاده بیش از حد از کودها و سموم شیمیایی)، شاخص 5 (موافقت کشاورزان با سرمایه گذاری برای حفظ آب و خاک)، جنسیت، تعداد افراد خانوار شاغل در کشاورزی، تجربه به کارگیری عملیات حفاظتی آب و خاک، کل سطح زیر کشت و شاخص 4 (موافقت با خوب بودن آب و خاک در دسترس) تأثیر معنی داری بر مشارکت مالی کشاورزان برای کاهش اثرات سوء زیست محیطی کود شیمیایی دارد. همچنین، متغیرهای سن، تحصیلات، کل میزان سموم شیمیایی مصرفی سالانه، جنسیت، شغل اصلی، تعداد افراد خانوار شاغل در کشاورزی، نوع فعالیت کشاورزی، پس انداز خالص کشاورزی، وضعیت مالکیت زمین، کل میزان کود شیمیایی مصرفی سالانه، شاخص 1 (موافقت کشاورزان با فواید جلوگیری از شستشوی خاک)، شاخص 4 (موافقت با خوب بودن آب و خاک در دسترس) و شاخص 5 (موافقت کشاورزان با سرمایه گذاری برای حفظ آب و خاک) تأثیر معنی داری بر میزان مشارکت مالی کشاورزان برای کاهش اثرات سوء زیست محیطی سموم شیمیایی دارد. با توجه به نتایج مطالعه، پیشنهاد می شود که به منظور حفظ و بهبود وضعیت آب و خاک مبلغی به عنوان عوارض بر اساس یافته‌های تحقیق اخذ شود.
مقالات پژوهشی
حمید امیرنژاد؛ سید محمد جواد مؤیدیان
چکیده
منابع طبیعی و محیط زیست همانند کوهستان‌ها جزء کالاهای عمومی به حساب می‌آیند. از ویژگی این کالاها، نداشتن بازار و قیمت مشخص برای مبادله است. این موضوع به ایجاد ذهنیت بی‌ارزش (رایگان) بودن، عدم تلاش برای حفاظت و تخریب منابع منجر می‌شود. یکی از کارکردهای مهم منابع زیست‌محیطی از جمله کوهستان‌ها، کارکرد مطبوعیت زیست‌محیطی (تفریح و ...
بیشتر
منابع طبیعی و محیط زیست همانند کوهستان‌ها جزء کالاهای عمومی به حساب می‌آیند. از ویژگی این کالاها، نداشتن بازار و قیمت مشخص برای مبادله است. این موضوع به ایجاد ذهنیت بی‌ارزش (رایگان) بودن، عدم تلاش برای حفاظت و تخریب منابع منجر می‌شود. یکی از کارکردهای مهم منابع زیست‌محیطی از جمله کوهستان‌ها، کارکرد مطبوعیت زیست‌محیطی (تفریح و تفرج) است که برآورد ارزش آن به‌عنوان بخشی از ارزش کل منابع مهم می‌نماید. در این راستا، هدف این پژوهش برآورد ارزش اقتصادی مطبوعیت زیست‌محیطی پارک کوهستانی صُفه اصفهان با استفاده از رهیافت هزینه سفر انفرادی است. بدین‌منظور،290 پرسشنامه با روش تصادفی ساده در سال 1392 در منطقه تکمیل شد. سپس تابع تقاضای مطبوعیت زیست‌محیطی (تابع تقاضای گردشگری) در دو سناریو، یکی با لحاظ هزینه سفر آشکار و دیگری با هزینه سفر کل (آشکار و ضمنی) با استفاده از رگرسیون دو جمله‌ای منفی برآورد گردید. نتایج نشان‌داد که متغیرهای سن، درآمد، فاصله و هزینه‌های آشکار سفر و کل بر تعداد دفعات بازدید افراد تأثیر معنی‌داری دارد. همچنین، متوسط ارزش مطبوعیت زیست‌محیطی برای هر فرد- بازدید در سناریوی اول و دوم به‌ترتیب برابر 797 و 1145 هزار ریال و کل این ارزش برای بازدیدهای سالانة این پارک در دو سناریوی بالا به‌ترتیب بیش از 11953 و 17175 میلیارد ریال برآورد شد. آگاهی از این ارزش برای بازدیدکنندگان به منظور حفاظت از طبیعت و امکانات منطقه و نیز برای مسئولین با هدف تلاش و نظارت بیشتر بر حفظ و بهبود کیفیت این زیست‌بوم ضروری است.
مقالات پژوهشی
نیلوفر اشک تراب؛ قاسم لیانی؛ غلامرضا سلطانی
چکیده
سطح زیر کشت و عملکرد محصولات کشاورزی متأثر از عوامل مختلفی است که برخی از آن‌ها قابل کنترل و برخی دیگر غیر قابل کنترل می‌باشد. از جمله موارد غیر قابل کنترل می‌توان تغییرات اقلیم را نام برد. در بین غلات، ذرت هم از نظر تولید و هم از نظر سطح زیر کشت جایگاه ویژه‌ای در جهان دارد. لذا با توجه به اهمیت این محصول و تغییرات اقلیم در طی سال‌های ...
بیشتر
سطح زیر کشت و عملکرد محصولات کشاورزی متأثر از عوامل مختلفی است که برخی از آن‌ها قابل کنترل و برخی دیگر غیر قابل کنترل می‌باشد. از جمله موارد غیر قابل کنترل می‌توان تغییرات اقلیم را نام برد. در بین غلات، ذرت هم از نظر تولید و هم از نظر سطح زیر کشت جایگاه ویژه‌ای در جهان دارد. لذا با توجه به اهمیت این محصول و تغییرات اقلیم در طی سال‌های اخیر، در این مطالعه به بررسی اثرات تغییر اقلیم بر عملکرد ذرت دانه‌ای با استفاده از روش داده‌های ترکیبی در استان‌های عمده تولید کننده این محصول در ایران پرداخته شد. داده‌های بکار رفته مربوط به استان‌های فارس، خوزستان، کرمان، کرمانشاه و ایلام برای دوره زمانی 1390-1372 می‌باشد. همچنین اثر سیاست‌هایی همچون خودکفایی گندم و قیمت تضمینی نیز بر سطح زیر کشت ذرت مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تمامی متغیرهای وارد شده در الگو ازجمله قیمت تضمینی، سطح زیر کشت گندم دیم و آبی، بارندگی، وقفه سطح زیر کشت ذرت، اثر معنی‌داری را بر سطح زیر کشت در استان‌های تولید کننده عمده ذرت دانه‌ای کشور داشته‌اند. در این بین بیش‌ترین ضریب برآوردی مربوط قیمت تضمینی این محصول بوده لذا انتظار می‌رود اثر قابل توجهی بر سطح زیر کشت این محصول داشته باشد. همچنین برآورد مدل ریکاردین حاکی از آن است که بارندگی بر خلاف دما بر عملکرد ذرت اثر معنی‌داری داشته و افزایش بارندگی و به عبارتی افزایش عرضه آب می‌تواند به افزایش سطح زیر کشت ذرت منجر شود.
مقالات پژوهشی
فاطمه کشیری کلایی؛ سید علی حسینی یکانی؛ سید مجتبی مجاوریان
چکیده
مطابق با بررسی ساختار بازار پسته در ایران، وجود مشکلاتی چند در این محصول موجب ایجاد قدرت انحصاری برخی شرکت ها در تعیین قیمت این محصول در بازارهای داخلی گشته است. این مسئله موجب انحراف از بهینة اجتماعی و ایجاد اثراتی در رفاه اقشار مختلف جامعه می گردد. لذا در مطالعة حاضر با استفاده از اطلاعات سال 1389، با هدف بررسی وجود یا عدم وجود انحصار ...
بیشتر
مطابق با بررسی ساختار بازار پسته در ایران، وجود مشکلاتی چند در این محصول موجب ایجاد قدرت انحصاری برخی شرکت ها در تعیین قیمت این محصول در بازارهای داخلی گشته است. این مسئله موجب انحراف از بهینة اجتماعی و ایجاد اثراتی در رفاه اقشار مختلف جامعه می گردد. لذا در مطالعة حاضر با استفاده از اطلاعات سال 1389، با هدف بررسی وجود یا عدم وجود انحصار در بازار پسته و سنجش اثرات رفاهی برقراری یا کاهش چنین انحصاری بر عرضه کنندگان و مصرف کنندگان پسته در ایران، مدل تعادل فضایی که مبنای آن حداکثرسازی خالص رفاه اجتماعی است، مورد استفاده قرار گرفت. مطابق با نتایج این تحقیق، ساختار بازار پسته در ایران به واقع با رقابت کامل فاصله داشته و ایجاد شرایط بازار رقابت کامل موجب افزایش تقریباً دو برابری در رفاه مصرف کنندگان و کاهش 13/0 درصدی در رفاه عرضه کنندگان این محصول می گردد. در مجموع تغییرات ساختار بازار داخلی پسته اثرات قابل‌توجهی بر مصرف کنندگان داخلی این محصول می گذارد ولی عرضه کنندگان این محصول به دلیل صادرات بخش اعظم پسته به کشورهای خارجی، کم‌تر تحت تأثیر قرار می گیرند. با توجه به نتایج این تحقیق پیشنهاد می شود با مهیَا سازی شرایط لازم جهت ایجاد بازار رقابت کامل، نظیر راه اندازی بورس پسته، موجبات کاهش نوسان قیمت و در نتیجه حمایت از مصرف کنندگان داخلی محصول مذکور را نیز فرآهم آورد.
مقالات پژوهشی
مهدی شعبان زاده؛ ابوالفضل محمودی؛ رضا اسفنجاری کناری
چکیده
جهانی سازی و رشد سریع تجارت منافع بالقوه تجاری بخش کشاورزی را از جنبههای مختلف افزایش میدهد. اما طی فرآیند جهانی سازی، نحوة اثرگذاری قیمتهای جهانی بر قیمتهای داخلی از مباحث مهم در تجزیه و تحلیل سیاست‌های تجاری است. چرا که طی این فرآیند قیمتهای داخلی در ارتباط مستقیم با قیمتهای جهانی قرار میگیرند. با این رویکرد هدف اصلی ...
بیشتر
جهانی سازی و رشد سریع تجارت منافع بالقوه تجاری بخش کشاورزی را از جنبههای مختلف افزایش میدهد. اما طی فرآیند جهانی سازی، نحوة اثرگذاری قیمتهای جهانی بر قیمتهای داخلی از مباحث مهم در تجزیه و تحلیل سیاست‌های تجاری است. چرا که طی این فرآیند قیمتهای داخلی در ارتباط مستقیم با قیمتهای جهانی قرار میگیرند. با این رویکرد هدف اصلی مطالعه حاضر بررسی انتقال قیمتهای جهانی به بازارهای داخلی برای محصولات خاص بخش کشاورزی ایران طی دوره 91-1360 می‌باشد. جهت رسیدن به این هدف در مطالعه حاضر کشش آرمینگتون و ارزی مربوط به ۱0 قلم گروه کالای منتخب بخش کشاورزی ایران شامل گندم، جو، برنج، ذرت، کنجاله سویا، روغن (سویا و آفتابگردان)، شکر، تخم مرغ، گوشت مرغ و گوشت قرمز با استفاده از الگوی خود توضیح با وقفههای توزیعی (ARDL) برآورد و مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از برآورد کشش آرمینگتون و ارزی نشان میدهد که نوسان قیمتهای جهانی طی دوره بلندمدت بیشتر از دوره کوتاه‌مدت به بازار داخلی محصولات انتقال مییابد. همچنین چنان چه محصول تولیدی با شکاف تقاضای داخل مواجه باشد و یا تعداد جانشینهای آن در بازار داخلی اندک باشد بیشتر از قیمتهای جهانی متاثر خواهد شد. نتایج حاصل از الگوی تصحیح خطلا نیز بیانگر آن است که سرعت تعدیل به سمت تعادل بلندمدت برای اکثر محصولات به کندی صورت میگیرد به طوری‌که اگر چنان چه به بازار هر یک از محصولات تحت بررسی شوکی وارد شود جهت تصحیح عدم تعادل کوتاه‌مدت و بازگشت مدل به تعادل بلندمدت به زمان نسبتا زیادی نیاز است.
مقالات پژوهشی
محمد مهدی مظفری؛ ابوذر پرهیزکاری؛ مهدی حسینی خدادادی؛ رویا پرهیزکاری
چکیده
در این مطالعه، ابتدا با بهره‌گیری از داده های سری زمانی سال های 1378-1360 و مدل های گردش عمومی (GCM) اثرات گازهای گلخانه‌ای بر متغیرهای اقلیمی دما و بارش تحت سناریوهای انتشار A1B، A2 و B1 ارزیابی شد. در ادامه، جهت بررسی میزان اثرگذاری متغیرهای اقلیمی بر عملکرد محصولات منتخب از روش حداقل مربعات معمولی (OLS) استفاده شد. با لحاظ نمودن نتایج تحلیل ...
بیشتر
در این مطالعه، ابتدا با بهره‌گیری از داده های سری زمانی سال های 1378-1360 و مدل های گردش عمومی (GCM) اثرات گازهای گلخانه‌ای بر متغیرهای اقلیمی دما و بارش تحت سناریوهای انتشار A1B، A2 و B1 ارزیابی شد. در ادامه، جهت بررسی میزان اثرگذاری متغیرهای اقلیمی بر عملکرد محصولات منتخب از روش حداقل مربعات معمولی (OLS) استفاده شد. با لحاظ نمودن نتایج تحلیل رگرسیونی در مدل برنامه‌ریزی ریاضی مثبت (PMP)، تغییرات به وجود آمده در تولیدات بخش کشاورزی، سود ناخالص کشاورزان و ارزش اقتصادی آب آبیاری نسبت به سال پایه تحلیل و بررسی شد. داده های موردنیاز از طریق ایستگاه های هواشناسی و ادارات ذی‌ربط در استان قزوین جمع‌آوری شد. تخمین توابع رگرسیونی در بسته نرم افزاری EViews و حل مدل PMP در نرم‌افزار GAMS صورت گرفت. نتایج نشان داد که با انتشار گازهای گلخانه ای تحت سناریوهای مورد بررسی، میانگین سالانه متغیرهای اقلیمی دما و بارش به ترتیب 64/1 تا 28/2 درجه سانتی گراد و 92/0- تا 1/1- میلی‌متر تغییر می کند و سبب کاهش عملکرد اغلب محصولات منتخب اراضی پایین‌دست سد طالقان می‌شود. همچنین، مجموع سطح زیرکشت محصولات منتخب 18/2 تا 09/4 درصد، مجموع آب مصرفی 67/1 تا 18/5 درصد و مجموع سود ناخالص کشاورزان 93/1 تا 72/3 درصد کاهش و ارزش اقتصادی آب 27/4 تا 6/13 درصد نسبت به سال پایه افزایش می یابد. در پایان، به منظور کاهش میزان انتشار گازهای گلخانه ای در مجاورت اراضی پایین دست سد طالقان، توصیه می شود که دولت از ابزارهای تنبیهی (عوارض سبز) برای واحدهای آلاینده استفاده نموده و بخش های خصوصی را در اجرای طرح های جنگل داری در مجاورت شهرک‌های صنعتی مشارکت دهد.
مقالات پژوهشی
حامد بی آبی؛ حسین محمدی؛ لیلی ابوالحسنی
چکیده
نقش عوامل اقتصادی روی آلودگی و تخریب محیط زیست یکی از موضوعات مهم در پژوهش‌های اقتصادی و زیست محیطیاست که محققان زیادی در این خصوص به مطالعه و تحقیق پرداخته‌اند. یکی از موضوعاتی که در عرصه محیط زیست توجه کم‌تری به آن شده، تاثیر عوامل اقتصادی از جمله بازبودن اقتصاد روی آلودگی منابع آّب است. در پژوهش حاضر، با استفاده از روش داده های ...
بیشتر
نقش عوامل اقتصادی روی آلودگی و تخریب محیط زیست یکی از موضوعات مهم در پژوهش‌های اقتصادی و زیست محیطیاست که محققان زیادی در این خصوص به مطالعه و تحقیق پرداخته‌اند. یکی از موضوعاتی که در عرصه محیط زیست توجه کم‌تری به آن شده، تاثیر عوامل اقتصادی از جمله بازبودن اقتصاد روی آلودگی منابع آّب است. در پژوهش حاضر، با استفاده از روش داده های تابلویی، ارتباط بین شاخص باز بودن اقتصاد و آلودگی آب های زیرزمینی در دوگروه از کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه بررسی شده است. برای این منظور، با استفاده از داده های شاخص تقاضای بیولوژیکی اکسیژن (BOD)، به عنوان شاخص آلودگی منابع آب زیرزمینی، نسبت مجموع صادرات و واردات تقسیم بر تولید ناخالص داخلی سرانه به عنوان شاخص باز بودن اقتصاد و تولید ناخالص داخلی سرانه به عنوان شاخص حجم اقتصاد در دوره زمانی 1995 تا 2006، فرضیه منحنی زیست محیطی کوزنتس و پناهگاه آلودگی مورد آزمون قرار گرفته است. نتایج نشان داد که ارتباط بین تولید سرانه و آلودگی منابع آب در کشورهای توسعه یافته به شکل U و در کشورهای در حال توسعه به شکل U معکوس است و بنابراین فرضیه زیست محیطی کوزنتس در گروه کشورهای در حال توسعه تایید شده است. همچنین با افزایش شاخص باز بودن اقتصاد، آلودگی منابع آب در گروه کشورهای توسعه یافته تاثیری نخواهد پذیرفت در حالی که در گروه کشورهای در حال توسعه، آلودگی منابع آب افزایش خواهد یافت. از این رو فرضیه پناهگاه آلودگی نیز در کشورهای در حال توسعه مورد تایید قرار گرفته است.
مقالات پژوهشی
هادی تعمیدی؛ حمید محمدی؛ داود سیفی قره یتاق؛ وحید دهباشی
چکیده
ریسک جزو لاینفک در تولید و فروش محصولات کشاورزی است. به علت طبیعت فعالیت های تولید محصولات کشاورزی، افراد فعال در این عرصه ازجمله کشاورزان، بازرگانان و بنگاه های بازاریابی مواد غذایی دچار نوسان های غیرقابل پیش‌بینی قیمت هستند. شرکت های تبدیل فرآورده محصولات کشاورزی و صنایع وابسته نیز با نوسان قیمت نهاده کشاورزی تحت عنوان ریسک ...
بیشتر
ریسک جزو لاینفک در تولید و فروش محصولات کشاورزی است. به علت طبیعت فعالیت های تولید محصولات کشاورزی، افراد فعال در این عرصه ازجمله کشاورزان، بازرگانان و بنگاه های بازاریابی مواد غذایی دچار نوسان های غیرقابل پیش‌بینی قیمت هستند. شرکت های تبدیل فرآورده محصولات کشاورزی و صنایع وابسته نیز با نوسان قیمت نهاده کشاورزی تحت عنوان ریسک قیمت مواجه هستند. در شرایط وجود نوسان های غیرقابل‌پیش‌بینی قیمت، امکان تصمیم گیری درست کاهش می یابد. بهترین ابزار اقتصادی و حقوقی در دسترس برای کنترل و مدیریت ریسک قیمتی، استفاده از بازارهای آتی5 و قرارداد اختیار معامله6 است. پرواضح است در انعقاد هر قراردادی، تعین قیمت رکن اصلی محسوب می‌شود بنابراین ارائه قیمت منصفانه برای اوراق اختیار معامله بسیار حائز اهمیت خواهد بود. در مطالعه ی حاضر بعد از تشکیل بازار فرضی اختیار معامله برای محصول کلزا به قیمت گذاری اوراق اختیار معامله7، پرداخت‌شده است. برای تحقق این هدف، از رهیافت مدل بلک -شولز8 تحت 10 سناریوی قیمت اعمال 5، 10، 15، 20 درصد بالاتر و 5، 10، 15، 20 درصد پایین‌تر و همچنین برابر باقیمت جاری، مورد استفاده قرار گرفت. نتایج بیانگر این مهم بود که با افزایش قیمت اعمال تحت سناریوهای مذکور، قیمت اختیار خرید کاهش و قیمت اختیار فروش نیز افزایش خواهد یافت. همچنین کشاورزان، تجار و کارخانجات تبدیل فرآورده کشاورزی، با درجه ریسک پذیری مختلف می توانند متناسب با نیازهای خود برای پوشش ریسک، در این بازارها شرکت نمایند. برای حل مدل مذکور از محیط نرم‌افزاری اکسل 2010 و DeriveaGem 1.5استفاده گردید.
