بررسی اثر آزاد سازی قیمت حامل های انرژی بر خوداتکائی ذرت در ایران

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

• محمدرضا پاکروان ¹
• امید گیلانپور ²
• شیرین ظریف ³

¹ دانشگاه تهران

² موسسه پژوهش‌های برنامه‌ریزی و اقتصادکشاورزی

³ دانشگاه آزاد، واحد علوم و تحقیقات، تهران

https://doi.org/10.22067/jead2.v0i0.37038

چکیده

آزادسازی تدریجی قیمت حامل‌های انرژی منجر به افزایش هزینه نهاده‌های تولید کشاورزی و نیز افزایش هزینه‌های پس از تولید کشاورزی می شود که همه این آثار در مجموع ممکن است بر رقابت‌پذیری محصولات داخلی با محصولات مشابه خارجی اثر گذاشته و موجب کاهش سودآوری و افزایش هزینه تمام‌شده تولیدات کشاورزی شود. لذا در مطالعه حاضر، ابتدا مقدار سوخت مصرفی برای تولید محصول ذرت با استفاده از اطلاعات بانک هزینه تولید وزارت جهاد کشاورزی در دوره زمانی 89-1379 محاسبه و توابع هزینه، تولید و تقاضای نهاده سوخت به صورت پانل برآورد می شوند. همچنین تابع واردات محصول ذرت با استفاده از اطلاعات سری زمانی برای دوره زمانی 89-1360 برآورد شده و کشش های مورد نظر استخراج می گردند. نتایج مطالعه نشان می‎دهد که کشش تولید نهاده سوخت در تولید ذرت 47/2 و همچنین کشش قیمتی تقاضای سوخت 005/0- می باشد. لذا با توجه به این موضوع که کشش متغیر تولید نیز در تابع واردات 83/0- بدست آمد، در اثر آزادسازی قیمت حامل های انرژی، به ازای افزایش یک درصدی در قیمت سوخت مصرفی در تولید محصول ذرت، مقدار واردات این محصول 00۱/0 درصد افزایش خواهد یافت. لذا افزایش قیمت حامل های انرژی اثر منفی بر روند خودکفایی در تولید این محصول که یکی از اهداف بخش کشاورزی کشور در پایان برنامه پنجم توسعه به شمار می رود خواهد داشت. بنابراین پیشنهاد می شود که مسئولان ذی ربط در جهت افزایش هر چند اندک واردات در اثر افزایش قیمت نهاده ی سوخت، تسهیلات حمایتی مناسب به تولیدکنندگان ذرت در استان های کشور ارائه نمایند تا آزادسازی کامل بر سطح تولید داخلی اثر منفی بالایی نداشته باشد.

کلیدواژه‌ها

• آزادسازی
• خوداتکائی
• واردات
• تولید
• ذرت
• ایران

20.1001.1.20084722.1393.28.4.4.1

عنوان مقاله [English]

Effect of Energy Price Liberalization on Corn self-sufficiency in Iran

نویسندگان [English]

• M.R. Pakravan ¹
• O. Gilanpour ²
• Sh. Zarif ³

¹ University of Tehran

² Agricultural Planning and Economics Research Institute

³ Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran

چکیده [English]

liberalization of energy price increases costs of agricultural inputs and costs of agricultural production. All these changes may affect the overall competitiveness of domestic products with similar foreign products. As a result of that, total cost of agricultural products are increased and profitability are decreased. In this paper, energy consumption for producing Corn were calculated using cost- production database from Jahad-Keshavarzi for the years 2001-2010. Then, the cost function, production function and demand function for this crop were estimated in the form of panel data structure. Furthermore, the import function of corn and the associated elasticity were calculated using time series data for the years 1981-2000. The results show that, for the corn production, the elasticity of energy input and price elasticity of energy demand are 2.47 and -0.005, respectively. Considering to the fact that the production elasticity in the import function is -0/83, every one percent increase in the price of fuel due to the energy price liberalization policy increases the import of corn by 0/01 percent. Accordingly, increasing energy price has a negative effect on the food self-sufficiency that is one of the main objectives of the fifth national development plan. Ultimately, it is proposed that policy makers provide corn producers with more supports in order to reduce the negative effect of energy price liberalization on the national corn products.

کلیدواژه‌ها [English]

• Liberalization
• Self-Sufficiency
• Import
• Production
• corn
• Iran

مراجع

آذربایجانی ک.، شهیدی آ. و محمدی ف. 1387. تقاضای کل واردات و اجزای مخارج در ایران یک تحلیل اقتصاد سنجی، فصلنامه پژوهش-های اقتصادی ایران، سال دوازدهم، شماره 37، ص 118-99

2- حسینی س، ص.، پاکروان م،. گیلانپور ا. و اتقائی م. 1390. بررسی اثر سیاست های حمایتی بر تغییرات بهره وری بخش کشاورزی در ایران، نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی (علوم و صنایع کشاورزی)، جلد 25، زمستان 1390، صفحات 516-507

3- زرا نژاد م. و انواری ا. 1384. کاربرد داده های ترکیبی در اقتصاد سنجی، بررسی های اقتصادی (اقتصاد مقداری)، جلد 2، شماره 4، صفحات 52-21

4- سازمان گمرک جمهوری اسلامی ایران. 1389. سالنامه آمار بازرگانی خارجی ایران، تهران، انتشارات اداره کل گمرک جمهوری اسلامی ایران.

5- سلامی ح. و سرایی شاد ز. 1389. تخمین میزان افزایش قیمت گندم تولیدی در اثر افزایش حذف یارانه ی سوخت ( مجله تحقیقات اقتصاد کشاورزی، جلد2، شماره 2، صفحات 72-61.

6- عزیزی ج. 1385. بررسی آثار آزادسازی قیمت نهاده های کودشیمیایی و سم بر تولید برنج در استان گیلان، اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال سیزدهم، شماره 50، ص 128-95

7- علیزاده ح.، عادلی ساردوئی م. و شریفی ا. 1388. برآورد تابع تولید انعطاف پذیر گوجه فرنگی و بررسی مصرف اقتصادی نهاده ها(مطالعه موردی گوجه فرنگی کاران شهرستان جیرفت)، اولین کنگره ملی فناوری تولید و فرآوری گوجه فرنگی، مجموعه مقالات ششمین کنفرانس اقتصادکشاورزی ایران، 1388.

8- فردوسی ر. و یزدانی س. 1383. برآورد تابع تولید پنبه، مطالعه موردی شهرستان گرگان، اقتصاد کشاورزی و توسعه، شماره 9، 64-43.

9- قربانی م.، مهرگان ن. و حقانی م. 1388. آزادسازی قیمت برق در بخش کشاورزی، مجموعه مقالات هفتمین کنفرانس اقتصاد کشاورزی دانشگاه تهران کرج.

10- گودرزی م.، ملک پژوه م. و کهزادی ن. 1386. براورد تابع تقاضای واردات روغن سویای ایران بر مبنای کشورهای عرضه کننده آن، اقتصاد کشاورزی و توسعه، شماره 57، ص 79-61.

11- مظهری م. و یزدانی س. 1374. برآورد و تحلیل تابع تولید چغندرقند مشهد، اقتصادکشاورزی وتوسعه، شماره12، ص 116-107.

12- منجزی م.، عبادی ص. و افقه س. م. 1389. بررسی اثرات کوتاه مدت و بلندمدت آزادسازی تجاری بر تابع واردات گندم ایران، نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی (علوم و صنایع کشاورزی)، جلد 24، شماره 4، ص 532-526.

13- Faso M. and Joseph R. 2003. Aggregate Import Demand and Expenditure Component in Ghana, School of Business, Kwame Nkrumah University of Science and technology, Ghana.

14- Fidan H. 2006. Impact of the real effective Exchange rate (Reer) on Turkish Agricultural Trade, International Journal of Social Sciences, 1: 2.

15- Frimpong J. M. and Oteng-Abayie E. F. 2006. Aggregate Import Demand and Expenditure Components in Ghana: An Econometric Analysis. MPRA Paper, No. 559. Posted 27, October 2006, pp 1-19.

16- Golden B., Kastens T. and Dhuyvetter K. 2006. likely Impacts of Rising Energy Price on Irrigated Agriculture in Western Kansas, Kansas Water Office Report Topeka, Kansas.

17- Ho W. S. 2004. Estimating Macao’s Import Demand Function. Monetary Authority of Macao.

18- Lee L. 2002. The impact of intermediate input price changes on food prices: an analysis of “from-the-ground-up” effects, journal of agribusiness 20, 85-102.

19- Narayan P. K. and Narayan S. 2005. An Empirical Analysis of Fiji’s Import Demand function. Journal of Economic Studies, Vol. 32, No 2, pp 158-168.

20- Raulston J.M., Knapek G.M., Outlaw J.L., Richardson J.W., Klose S.L. and Anderson D.P. 2005. The Impact of Rising Energy Prices on Income for Representative Farms in the Western United States, Western Economics Forum Vol. 4: 7-13.