رفتار مصرفی و تقاضای انواع مواد غذایی اساسی در مناطق شهری ایران با استفاده از مدل تقاضای تفاضلی معمولی تعمیم‌یافته (GODDS): کاربرد روش Panel-SURE

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

استادیار اقتصاد کشاورزی، مؤسسة پژوهش‌های برنامه‌ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی، تهران، ایران.

چکیده

هدف کلی مطالعه حاضر بررسی رفتار مصرفی و تقاضای انواع مواد غذایی اساسی (غلات، گوشت دام، گوشت پرندگان، ماهی و میگو و فرآورده­های آن، لبنیات، روغن، چربی­ها و کره، میوه­ها، حبوبات، قند و شکر و سبزی­ها) در مناطق شهری ایران با استفاده از سیستم تقاضای مبتنی بر داده­های تلفیقی و روش SURE است. به‌منظور انتخاب و تعیین شکل تابعی مناسب برای برآورد سیستم تقاضای مواد غذایی، مدل تقاضای تفاضلی معمولی تعمیم‌یافته (GODDS) برآورد شد. به‌منظور درک بهتر از وضعیت مصرف و مخارج خانوارها و تحلیل مناسب کشش­های درآمدی، قیمتی و متقاطع تقاضا، دهک­های درآمدی به سه گروه کلی تقسیم شد. همچنین جهت دستیابی به اهداف تحقیق، از داده­های دوره زمانی 1385 تا 1396 استفاده شد. بر اساس نتایج آزمون والد، شکل تابعی AIDS برای برآورد الگوی تقاضای مواد غذایی در مناطق شهری مناسب تشخیص داده شد. همچنین، بیشترین حساسیت تقاضا بر اساس کشش خود قیمتی مواد غذایی مربوط به گوشت ماهی، میگو و فرآورده­های آن (03/1-) است. مثبت بودن کشش­های متقاطع بین مواد غذایی مبین آن است که الزاماً رابطه دوطرفه در جانشینی بین مواد غذایی وجود ندارد و فقط در مواردی رابطه جانشینی دوطرفه (مانند غلات و حبوبات) بین مواد غذایی وجود دارد. همچنین اغلب کشش­های متقاطع مثبت تقاضا، مقادیر پایینی دارند که بیانگر جانشینی ضعیف بین گروه­های مواد غذایی است که می­تواند به دلیل توزیع شدن بودجه صرفه‌جویی شده براثر کاهش خرید یک گروه از مواد غذایی در خرید گروه‌های دیگر باشد. محاسبه کشش درآمدی، نرمال بودن گروه­های کالایی را نشان می­دهد. کشش درآمدی گوشت ماهی، میگو و فرآورده­های آن بیشتر از یک به‌دست‌آمده که مبین لوکس بودن این ماده غذایی است. درمجموع، تعیین سیاست‌های قیمتی و یارانه‌ای باید به‌گونه‌ای باشد که متضمن حداقل مصرف پروتئین دامی برای تک‌تک افراد جامعه باشد. همچنین سیاست­های ناظر بر تولید و تأمین گروه (غلات، روغن، چربی­ها و کره، میوه­ها، سبزی­ها، حبوبات و قند و شکر) و مضافاً سیاست­های ناظر بر مصرف آن‌ها باید به‌گونه‌ای تنظیم گردند که تأمین حداقلی هر کدام از مواد غذایی موردنظر برای خانوارها امکان­پذیر باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

  1. Abdi, F., Atarodi Kashani, Z., Mirmiran, P., & Esteki, T. (2015). Surveying global and Iranian food consumption patterns: a review of the literature. Journal of FASA University of Medical Sciences 5(2): 159- (In Persian)
  2. Abdollahi, M., Mohammadi, F., Houshiar Rad, A., HajiFaragi, M., & Esfarjani, F. (2011). Shares of energy and nutrients intakes from subsidized food items in Iranian households in different socio-economic status. Iranian Journal of Nutrition Sciences & Food Technology 6(1): 43-56.
  3. Abhari, B. (2003). Estimation of demand functions and analysis of consumption behavior in urban areas of West Azerbaijan province by analyzing the almost ideal demand system during the period 1979-80. Master Thesis in Economics, Faculty of Humanities and Social Sciences, University of Tabriz. (In Persian)
  4. Ahmed, E., Jalil, A., & Idrees, M. (2013). Almost ideal demand system and uniform taxation in Pakistan: econometric evidences for consumer goods in Pakistan, 1984-2008. Applied Econometrics and International Development 13(2): 211-220.
  5. Akbari, A., Ahmadi-Javid, M., Ziyaee, M.B., & Barakati, S.M. (2017). Estimation of food demand function of urban households in Sistan and Baluchestan province using NNDS and QUAIDS systems. Agricultural Economics Research 9(2): 93-116. (In Persian)
  6. Ataei Salut, K., & Mohammadi, H. (2018). Determining the demand elasticity of selected food products in Mazandaran province using the model of the almost ideal demand system (AIDS): a case study of white meat, aquatic and red meat. Agricultural Economics Research 10(3): 173-186. (In Persian)
  7. Barikani, E., Shajari, Sh., & Amjadi, A. (2007). Price and income elasticity of demand for food in Iran: a dynamic demand system. Journal of Agricultural Economics and Development 15(60): 125-145. (In Persian)
  8. Baltagi, B.H. (2008). Econometric Analysis of Panel Data. John Wiley & Sons Ltd.
  9. Barten, A. (1993). Consumer Allocation Models: Choice of Functional Form. Empirical Economics 18: 129-158.
  10. Chengappa, P., Umanath, M., Vijayasarathy, K., Babu, P., & Devika, C.M. (2017). Demand for agro processed food products: an evidence from Indian households. Asian Journal of Agricultural Extension, Economics and Sociology 16: 1-11. https://doi.org/10.9734/AJAEES/2017/32091.
  11. Dehghanpour, H., & Bakhshoodeh, H. (2017). Investigating the welfare effects caused by price changes of protein-consumed food stuffs in urban households. Journal of Agricultural Economics and Development 25(99): 151-167. (In Persian)
  12. Delavar, A., Yavari, G., Yazdani, S., Amjadi, A., & Mahmoodi, A. (2021). Testing of weak separability and estimating of meat demand system in Iran (application of Rotterdam demand system). Iranian Journal of Agricultural Economics and Development Research, 52(2): 215-228. https://doi.org/10.22059/ijaedr.2020.291333.668830.
  13. Eales, J., & Wessells, C.R. (1999). Testing separability of Japanese demand for meat and fish within differential demand systems. Journal of Agricultural and Resource Economics 24: 114-126.
  14. Ghorbani, M., & Mahjori Karmozdi, K. (2016). Differential generalized inverse demand system estimation (DGIDS) for animal protein in rural areas in Iran. Rural Development Strategies 3(2): 141-154. (In Persian)
  15. Gilak Hakimabadi, M.T., Zaruki, Sh., & Rahmati, S. (2017). The loss of price increase in major food items, using the Panel-SURE method in the provinces of Iran. Quantitative Economics Quarterly Journal 14(4): 53-92. (In Persian)
  16. Green, R., & Alston, J.M. (1990). Elasticities in AIDS models. American Journal of Agricultural Economic 72: 442-445.
  17. Gujarati, D.N. (2005). Basic Econometrics. New Dehi. MC Graw-Hill.
  18. Hoang Vu, L. (2020). Estimation and analysis of food demand patterns in Vietnam. Economies 8(11): 1-17. https://doi.org/10.3390/economies8010011.
  19. Hooshmand, Z., Khodadad Kashi, F., & Khoshnevis, M. (2017). Evaluating the consumption behavior of urban families in Tehran. The Journal of Economic Policy 9(18): 183-203. (In Persian)
  20. Melo, P., Abdul-Salam, Y., Roberts, D., Gilbert, A., Matthews, R., Colen, L., Mary, S., & Gomez Y Paloma, S. (2015). Income elasticities of food demand in Africa: a meta-analysis. EUR 27650 EN; https://doi.org/10.2791/661366.
  21. Mohamadzadeh,, Behboodi, D., & Hekmati Farid, S. (2015). Comparing of demand systems in explaining of Iranian urban household consumption behavior. Journal of Economic Research 50(1): 193-216. (In Persian)
  22. Mohammadzadeh, R., & Asgari, F. (2015). Global market for agricultural products 2015 -2024. Tehran, Agricultural Planning, Economic and Rural Development Research Institute. (In Persian)
  23. Mojaver-Hosseini, F. (2007). Estimation of price and income elasticities for the food and non-food goods groups using almost ideal demand system (AIDS). Journal of Agricultural Economics and Development 15(57; Special Issue of Agricultural Markets): 199-224. (In Persian)
  24. Moschini, G., Moro, D., & Green, R. (1994). Maintaining and testing separability in demand systems. American Journal of Agricultural Economics 76(February):61-73.
  25. Motafaker Azad, M.A., Agajani, H., & Amjadi, K. (2007). Studying the demand schedule and consumption behavior of the urban households of the country. The Journal of Productivity Management 2(2): 199-226. (In Persian)
  26. Pelletier, D. (2015). Food and nutrition policy: A biological anthropologist's experiences from an academic platform. American Journal of Human Biology 27(1):16-26.
  27. Sabouhi, M., & Ahmadpour, M. (2012). Estimation of Iran agricultural products demand functions using mathematical programming (Application of maximum entropy method). Journal of Agricultural Economics 6(1): 71-91. (In Persian)
  28. Salehi, F., Abdollahi, Z., & Abdollahi, M. (2013). Desirable food basket for the Iranian society. Ministry of Health, Treatment and Medical Education, Office of Community Nutrition Improvement Qom, Andishe Mandegar Publication. (In Persian)
  29. Selvanathan, E.A., Jayasinghe, M., Hossain, M.M., & Selvanathan, S. (2020). Modelling the demand for meat in Bangladesh. In: Islam, M., Hossain, M. (Eds) Science and Technology Innovation for a Sustainable Economy. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-030-47166-8_8.
  30. Varhrami, V., Houshmand, Z., & Yousefi Hajiabad, R. (2015). Estimating the food price and income elasticities in Tehran urban households. Economical Modeling 9(32): 103-122. (In Persian)

 

ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 28 اسفند 1400
  • تاریخ بازنگری: 22 خرداد 1401
  • تاریخ پذیرش: 29 تیر 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار