%0 Journal Article %T اثرات راهبردهای تطبیقی بر مدیریت منابع آب در دشت مشهد: کاربرد مدل‌های اقتصادی- هیدرولوژیکی و رفتاری %J اقتصاد و توسعه کشاورزی %I دانشگاه فردوسی مشهد %Z 2008-4722 %A ضیایی, سامان %A سخدری, حسن %A احمدپور, محمود %A محمدی, حمید %D 2023 %\ 01/21/2023 %V 36 %N 4 %P 431-445 %! اثرات راهبردهای تطبیقی بر مدیریت منابع آب در دشت مشهد: کاربرد مدل‌های اقتصادی- هیدرولوژیکی و رفتاری %K دشت مشهد %K راهبردهای تطبیقی %K منابع آب %K مدل اقتصادی-هیدرولوژیکی %R 10.22067/jead.2022.78289.1151 %X استان خراسان رضوی هم‌اکنون بحرانی‌ترین منابع آبی زیرزمینی در سطح کشور را داراست به طوری که افت سطح آب‌­های زیرزمینی در این استان به یک متر رسیده است. دشت مشهد در طی سال­های اخیر با بحران خشکسالی و کم‌آبی دست ‌و پنجه نرم می­‌کند. منشا بحران خشکسالی برداشت­های بی­رویه و گرمایش جهانی است. مدیریت جامع منابع آب با توجه به ماهیت پیچیده مسائل آب، رشد سریع جمعیت، نیاز به آب برای مصارف مختلف و منابع آبی محدود، نیازمند روش‌هایی است که دیدگاه‌های فنی، اقتصادی، زیست‌محیطی، اجتماعی و منطقی را در یک قالب یکپارچه گردآوری نماید. یکی از ابزارهای مدیریت جامع منابع آب، استفاده از روش‌های هیدرولوژیکی اقتصادی به منظور شبیه­سازی وضعیت کنونی حوضه­های آبریز و بررسی اثرات سناریوها و سیاست­های مختلف می­باشد. در مطالعه‌ی حاضر به منظور شبیه­سازی وضعیت هیدرولوژیکی دشت مشهد و بررسی اثرات سناریوهای مختلف از یک مدل اقتصادی- هیدرولوژیکی استفاده شد. در گام بعد به‌ منظور رسیدن به توافق با ذینفعان بر سر اجرای سناریوهای مختلف حفاظتی از مدل عامل محور استفاده گردید. نتایج مدل هیدرولوژیکی- اقتصادی نشان دادند که با اتخاذ سناریوهای تطبیقی امکان کاهش تقاضای آب بخش ‌کشاورزی و در نتیجه مصرف آب سطحی و زیرزمینی در این بخش وجود دارد. همچنین اجرای سناریوهای مختلف تطبیقی موجب تغییر الگوی کشت کنونی خواهد شد. از سوی دیگر نتایج مدل­سازی عامل محور نشان داد که میان میزان آب در دسترس ناشی از راهبردها و تقاضای آب تفاوت زیادی وجود دارد که این موضوع موجب خواهد شد که کشاورزان با اجرای سناریوهای حفاظتی همکاری نکنند. اما با به کارگیری سیاست­های تشویقی می­توان برخی از کشاورزان نماینده را به اجرای سناریوهای تطبیقی راضی نمود. %U https://jead.um.ac.ir/article_43200_5d62d1bbe2358f7c22f93800a2f57364.pdf