اقتصاد کشاورزی
ملیحه بکشلو؛ غلامرضا یاوری؛ ابوالفضل محمودی؛ افسانه نیکوکار؛ فاطمه علیجانی
چکیده
یکی از سیاست‌های مهم اقتصادی در اغلب کشورها حمایت از تولیدکننده یا مصرف‌کننده از طریق پرداخت یارانه است. مقوله یارانه سبز در راستای توسعه کشاورزی مطرح شده که هم راستا با قانون هدفمند‌کردن یارانه‌ها، اما به شکلی واقعی می‌باشد. یارانه سبز ویژه کشاورزان و به منظور رونق کسب و کار و صنعت بخش کشاورزی است. هدف از این تحقیق، بررسی آثار ...
بیشتر
یکی از سیاست‌های مهم اقتصادی در اغلب کشورها حمایت از تولیدکننده یا مصرف‌کننده از طریق پرداخت یارانه است. مقوله یارانه سبز در راستای توسعه کشاورزی مطرح شده که هم راستا با قانون هدفمند‌کردن یارانه‌ها، اما به شکلی واقعی می‌باشد. یارانه سبز ویژه کشاورزان و به منظور رونق کسب و کار و صنعت بخش کشاورزی است. هدف از این تحقیق، بررسی آثار الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی، با اعمال سیاست شبیه‌سازی شده یارانه سبز بر روی متغیرهای اشتغال، سرمایه‌گذاری و ارزش‌افزوده در بخش کشاورزی می‌باشد، که در قالب سناریوهای %20، %50 و %100 طراحی شده است. کالیبراسیون مدل با بکارگیری ماتریس حسابداری اجتماعی سال 1390 و سناریوی پایه (%0 اعمال یارانه سبز) صورت پذیرفت. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات در این تحقیق از نرم‌افزار GAMS استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد که در جریان آثار الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی و با اعمال سیاست شبیه‌سازی یارانه سبز، اشتغال در بخش کشاورزی در سناریوهای 20، 50 و 100 درصد، افزایش می‌یابد. همچنین با اعمال سیاست یارانه سبز، سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی روند افزایشی دارد، که به دلیل افزایش تولید در این بخش و در نتیجه افزایش استفاده از نهاده‌های واسطه می‌باشد. نتایج بدست آمده از شوک‌های مذکور نشان می‌دهد که ارزش‌افزوده در بخش کشاورزی روندی صعودی دارد، که به دلیل افزایش به‌کارگیری عوامل تولید در این بخش می‌باشد.
افسانه نیکوکار؛ آیلین تاج نیا
چکیده
هدف از این پژوهش ارائه راهکارهایی برای دستیابی به کشاورزی کم‌کربن در ایران است. بدین منظور ابتدا عوامل اثرگذار بر انتشار کربن با استفاده از داده‌های سری زمانی 1393-1368 و الگوهای اتورگرسیو با وقفه توزیعی3 و تصحیح خطا4 شناسایی شده‌اند. سپس با توجه به نحوه اثرگذاری این عوامل بر انتشار کربن، راهکارهایی برای دستیابی به کشاورزی کم‌کربن ...
بیشتر
هدف از این پژوهش ارائه راهکارهایی برای دستیابی به کشاورزی کم‌کربن در ایران است. بدین منظور ابتدا عوامل اثرگذار بر انتشار کربن با استفاده از داده‌های سری زمانی 1393-1368 و الگوهای اتورگرسیو با وقفه توزیعی3 و تصحیح خطا4 شناسایی شده‌اند. سپس با توجه به نحوه اثرگذاری این عوامل بر انتشار کربن، راهکارهایی برای دستیابی به کشاورزی کم‌کربن در ایران ارائه شده است. نتایج نشان‌دهنده یک رابطه U وارون در بلندمدت بین انتشار کربن و مصرف انرژی در این بخش است. همچنین حداکثر مقدار آستانه مصرف انرژی، معادل 98/46 میلیون بشکه نفت خام است. در حال حاضر عملکرد بخش کشاورزی بیشتر از این سطح است و نشان می‌دهد که اثر تکنولوژی بر اثرات مقیاس و ترکیب غالب شده است. لذا انتظار می‌رود که با افزایش مصرف انرژی، انتشار کربن از طریق بهبود تکنولوژی به‌تدریج کاهش یابد. نتایج نشان می‌دهد که نرخ رشد ارزش‌افزوده بخش کشاورزی در بلندمدت و کوتاه‌مدت تأثیری بر انتشار کربن ندارد. همچنین شاخص توسعه مالی بر انتشار کربن در بلندمدت تأثیر منفی دارد و در کوتاه‌مدت اثری ندارد. اما اثر شاخص باز بودن تجارت بر انتشار کربن در بلندمدت و کوتاه‌مدت مثبت است و فرضیه پناهگاه آلودگی را تأیید می‌کند. با توجه به نتایج پژوهش، افزایش حجم اعتبارات بخش خصوصی، تغییر الگوی تجارت با در نظر گرفتن مزیت‌های زیست‌محیطی و استفاده از برنامه‌های انرژی سبز، به عنوان راهکارهایی برای دستیابی به کشاورزی کم‌کربن در ایران پیشنهاد می‌شوند.
افسانه نیکوکار؛ مسعود حسین زاده؛ زهرا نعمت الهی
چکیده
با توجه به نقش و اهمیت مصرف آبزیان در سلامت جامعه، در این مطالعه عوامل مؤثر بر مصرف ماهی در دو شهر ساری و مشهد بررسی شده است. به این منظور، از طریق مصاحبه حضوری و تکمیل پرسشنامه از 180 خانوار مشهدی و 120 خانوار ساروی در سال 1394 و با استفاده از الگوی لاجیت ترتیبی، مهمترین عوامل مؤثر بر مصرف ماهی در این دو شهر شناسایی شده است. بر اساس نتایج ...
بیشتر
با توجه به نقش و اهمیت مصرف آبزیان در سلامت جامعه، در این مطالعه عوامل مؤثر بر مصرف ماهی در دو شهر ساری و مشهد بررسی شده است. به این منظور، از طریق مصاحبه حضوری و تکمیل پرسشنامه از 180 خانوار مشهدی و 120 خانوار ساروی در سال 1394 و با استفاده از الگوی لاجیت ترتیبی، مهمترین عوامل مؤثر بر مصرف ماهی در این دو شهر شناسایی شده است. بر اساس نتایج به دست آمده، متغیرهای تعداد افراد زیر 10 سال و منطقه مسکونی بر مصرف ماهی در خانوارهای مشهدی تأثیر مثبت و معنی‌دار داشته و عوامل مرتبط با سلیقه، تهیه و طبخ آبزیان و سلامت و بهداشت آبزیان بر مصرف ماهی در خانوارهای مشهدی تأثیر منفی و معنی‌دار داشته است. در خانوارهای ساروی، متغیرهای تعداد افراد زیر ده سال، تعداد افراد با بیماری خاص، تعداد سالمندان و سطح درآمد، بر مصرف ماهی تأثیر مثبت و معنی‌دار داشته و سن بر مصرف ماهی تأثیر منفی و معنی‌دار داشته است. مقایسه عوامل مؤثر بر مصرف آبزیان در شهرهای مشهد و ساری نشان می‌دهد، هیچ یک از متغیرهای نامطلوب مرتبط با آبزیان بر مصرف آبزیان خانوارهای ساروی مؤثر نبوده‌اند. از آنجا که خانوارهای ساروی (ساحلی) به آبزیان تازه و با قیمت پایین‌تری نسبت به خانوارهای مشهدی (غیرساحلی) دسترسی دارند؛ این امر در سطح مصرف ماهی این خانوارها تأثیرگذار بوده است. لذا بر اساس نتایج به‌دست آمده، برگزاری کلاس‌های آموزشی طبخ آبزیان برای علاقه‌مندان و ایجاد بازارچه‌های آبزیان جهت عرضه انواع آبزیان پیشنهاد می‌گردد.
آرش دوراندیش؛ افسانه نیکوکار؛ مسعود حسین زاده؛ عبداله لوشابی
چکیده
افزایش جمعیت و نیاز آن ها به محصولات پروتئینی و لبنی سبب شده است که سیاست افزایش کارایی مورد توجه سیاست گذاران بخش دامپروری قرار گیرد. هدف از این مطالعه، بررسی عوامل موثر بر درآمد حاصل از شیر، محاسبه کارایی فنی گاوداران و تعیین عوامل موثر بر کارایی آن ها در استان خراسان شمالی می‌باشد. داده‌های مورد نیاز این مطالعه، داده های ترکیبی ...
بیشتر
افزایش جمعیت و نیاز آن ها به محصولات پروتئینی و لبنی سبب شده است که سیاست افزایش کارایی مورد توجه سیاست گذاران بخش دامپروری قرار گیرد. هدف از این مطالعه، بررسی عوامل موثر بر درآمد حاصل از شیر، محاسبه کارایی فنی گاوداران و تعیین عوامل موثر بر کارایی آن ها در استان خراسان شمالی می‌باشد. داده‌های مورد نیاز این مطالعه، داده های ترکیبی متقارن است که با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه ای و تکمیل پرسشنامه از 160 گاوداری شیری این استان در بین سال های 91-1388به دست آمد. برای بررسی عوامل موثر بر درآمد حاصل از تولید شیر از تابع کاب-داگلاس استفاده شد. همچنین به منظور محاسبه کارایی فنی و بررسی عوامل موثر بر آن از توابع مرزی تصادفی (SPF) و مرزی فاصله ای تصادفی (SDF) با و بدون در نظر گرفتن اثرات ناکارایی استفاده شد. نتایج برآورد توابع مرزی تصادفی (SPF) با و بدون در نظر گرفتن اثرات ناکارایی نشان داد که میانگین کارایی فنی محاسبه شده توسط این مدل 96/0 و 93/0 می‌باشد. همچنین تجربه، شغل اصلی گاودار و هدفمندسازی یارانه ها بر کارایی فنی تاثیر مثبت و معنی داری دارند. نتایج نشان داد که تعداد گاو، زمین، سرمایه گذاری در تجهیزات، نیروی کار و هزینه تغذیه تاثیر مثبت و معنی داری بر درآمد گاوداری‌های شیری دارند. نتایج برآورد توابع مرزی فاصله ای تصادفی (SDF) با و بدون در نظر گرفتن اثرات ناکارایی نشان داد که میانگین کارایی فنی محاسبه شده توسط این مدل به ترتیب 91/0 و 94/0 می‌باشد و تجربه، شغل اصلی گاودار و هدفمندسازی یارانه ها بر کارایی فنی تاثیر مثبت و معنی داری دارند. همچنین تعداد گاو، زمین، سرمایه گذاری در تجهیزات، نیروی کار، هزینه دامپزشکی و تغذیه تاثیر مثبت و معنی داری بر درآمد حاصل از تولید شیر دارند. لذا با توجه به نتایج به دست آمده، استفاده از کلاس های آموزشی-ترویجی، صنعتی نمودن گاوداری ها، افزایش تعداد گاوها، پرداختن اختصاصی به شغل گاوداری و بهبود شرایط واحدهای گاوداری اعم از تغذیه و وضعیت بهداشتی برای افزایش کارایی و تولید در واحدهای تولید شیر در استان خراسان شمالی پیشنهاد می گردد.
افسانه نیکوکار؛ سیدصفدر حسینی؛ آرش دوراندیش
چکیده
چکیدههدف این مطالعه، بررسی اثر اتخاذ ترکیب بهینه ابزارهای سیاستی دولت بر مصرف سرانه نان و سهم هزینه این کالا در هزینههای خوراکی دهکهای مختلف درآمدی کشور است. در این مطالعه از رهیافت کمینهسازی تغییرات تابع زیان اجتماعی استفاده میشود و با استفاده از روش بوت استراپ و بر اساس توزیع نرمال برای کششهای عرضه و تقاضا، خصوصیات آماری ترکیب ...
بیشتر
چکیدههدف این مطالعه، بررسی اثر اتخاذ ترکیب بهینه ابزارهای سیاستی دولت بر مصرف سرانه نان و سهم هزینه این کالا در هزینههای خوراکی دهکهای مختلف درآمدی کشور است. در این مطالعه از رهیافت کمینهسازی تغییرات تابع زیان اجتماعی استفاده میشود و با استفاده از روش بوت استراپ و بر اساس توزیع نرمال برای کششهای عرضه و تقاضا، خصوصیات آماری ترکیب بهینه ابزارهای سیاستی و پیامدهای رفاهی آنها مورد بررسی قرار میگیرد. نتایج پیامدهای رفاهی در بازار گندم نشان می‌دهد که دولت با به‌کارگیری همزمان ابزارهای سیاستی یارانه به مصرف‌کنندگان و قیمت تضمینی برای تولیدکنندگان، حمایت بیشتری از مصرف‌کنندگان نسبت به تولیدکنندگان این محصول به عمل آورده است. نتایج حاصل از بهینهسازی سیاست‌های دولت در بازار گندم، هزینههای دولت و زیان اجتماعی را بهطور عمده از راه کاهش سطح حمایت از مصرف‌کنندگان کاهش می‌دهد. نتایج همچنین نشان می‌دهد که مصرف سرانه و سهم هزینه نان در هزینههای خوراکی خانوار پس از اتخاذ ترکیب بهینه ابزارهای سیاستی، تغییر چشمگیری می‌کند و اثر اتخاذ ترکیب بهینه ابزارهای سیاستی بر سهم هزینه نان در هزینههای مصرفی خانوار روستایی بیش از خانوار شهری و در دهکهای پایین درآمدی بیش از دهکهای بالای درآمدی است.
مرضیه قدمی کوهستانی؛ افسانه نیکوکار؛ آرش دوراندیش
چکیده
چکیدهانتقال نامتقارن قیمت با افزایش حاشیه بازار، منافعی برای بنگاه‌های فراوری و بازاریابی کالا ایجاد می‌کند و بر رفاه مصرف‌کنندگان اثر می‌گذارد. به همین دلیل، تحلیل انتقال قیمت در بازارهای کشاورزی، هم از نظر اقتصادی و هم از نظر سیاسی حائز اهمیت است. هدف از این مقاله، بررسی چگونگی انتقال قیمت در بازار گوشت مرغ ایران است. در پژوهش ...
بیشتر
چکیدهانتقال نامتقارن قیمت با افزایش حاشیه بازار، منافعی برای بنگاه‌های فراوری و بازاریابی کالا ایجاد می‌کند و بر رفاه مصرف‌کنندگان اثر می‌گذارد. به همین دلیل، تحلیل انتقال قیمت در بازارهای کشاورزی، هم از نظر اقتصادی و هم از نظر سیاسی حائز اهمیت است. هدف از این مقاله، بررسی چگونگی انتقال قیمت در بازار گوشت مرغ ایران است. در پژوهش حاضر، با استفاده از آمار هفتگی قیمتهای در مرغداری و خرده‌فروشی در سال‌های 88-1381 و الگوی آستانه‌ای، تحلیل انتقال قیمت انجام شده است. نتایج نشان می‌دهند که انتقال قیمت در بازار گوشت مرغ ایران نامتقارن است و افزایش‌های قیمت مرغ زنده در مرغداری، در مقایسه با کاهش‌های قیمت، بیشتر و سریعتر به سطح خرده‌فروشی منتقل می‌شوند. همچنین سیاست تنظیم بازار گوشت مرغ، اثر معنیداری بر نوسانهای قیمت گوشت مرغ نداشته است. از آنجا که بهنظر میرسد انتقال نامتقارن قیمت در بازار گوشت مرغ ایران، به دلیل وجود تورم و همچنین ساختار غیررقابتی در صنعت کشتارگاهی بهوجود آمده باشد، پیشنهاد میشود سیاست‌های حمایتی مناسب برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در صنعت کشتارگاهی، در مناطقی از کشور که کمبود ظرفیت کشتار وجود دارد، اتخاذ گردد. Q13:JEL طبقه بندی
افسانه نیکوکار؛ سیدصفدر حسینی؛ آرش دوراندیش
چکیده
چکیدهیکی از مسائل مهمی که سطح رفاه تولیدکنندگان، عوامل بازاریابی و مصرف‌کنندگان یک کالا را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اثرپذیری قیمت در یک سطح بازار نسبت به تغییرات قیمت در سطوح دیگر بازار (چگونگی انتقال قیمت) آن کالا است. به دلیل اهمیت گوشت گاو در تأمین نیاز غذایی خانوار، تعداد قابل توجه تولیدکنندگان این محصول در کشور و نارضایتی مصرف‌کنندگان ...
بیشتر
چکیدهیکی از مسائل مهمی که سطح رفاه تولیدکنندگان، عوامل بازاریابی و مصرف‌کنندگان یک کالا را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اثرپذیری قیمت در یک سطح بازار نسبت به تغییرات قیمت در سطوح دیگر بازار (چگونگی انتقال قیمت) آن کالا است. به دلیل اهمیت گوشت گاو در تأمین نیاز غذایی خانوار، تعداد قابل توجه تولیدکنندگان این محصول در کشور و نارضایتی مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان از زیاد بودن حاشیه بازار این ماده غذایی، هدف این مقاله بررسی چگونگی انتقال قیمت بین سطوح مختلف بازار گوشت گاو ایران است. در مقاله حاضر با استفاده از آمار ماهانه قیمت گاو زنده در گاوداری و قیمت در کشتارگاه و خرده‌فروشی گوشت گاو در سال‌های 84-1377 و به‌کارگیری الگوی تصحیح خطا، چگونگی انتقال قیمت گوشت گاو از گاوداری تا کشتارگاه، از کشتارگاه تا خرده‌فروشی و از گاوداری تا خرده‌فروشی بررسی شد. نتایج نشان داد که انتقال قیمت در تمام سطوح بازار گوشت گاو ایران در بلندمدت متقارن و در کوتاه‌مدت از گاوداری تا خرده‌فروشی و از گاوداری تا کشتارگاه نامتقارن است. کششهای انتقال قیمت نشان می‌دهند که افزایش‌های قیمت گاو زنده در گاوداری با شدت بیشتری به سطح خرده‌فروشی منتقل می‌شوند در حالی که کاهش‌های قیمت، به‌کندی به سطوح بالاتر بازار انتقال می‌یابند. در نتیجه عدم تقارن در انتقال قیمت در بازار گوشت گاو، مصرف‌کنندگان این کالا قیمتی بیشتر از قیمت تمام‌شده محصول می‌پردازند و عوامل بازاریابی این کالا از نوسانات قیمت، سود کسب می‌کنند.
سیدصفدر حسینی؛ سمانه ایروانی؛ افسانه نیکوکار
چکیده
چکیدههدف اصلی این پژوهش بررسی اثر سیاست‌های مختلف حمایتی بر ریسک درآمدی تولیدکنندگان گوشت مرغ در ایران طی دوره زمانی 85-1368 است. با استفاده از معیار ضریب تغییرات کادی و دلا واله (1CCV) میزان نوسانی که هر یک از سیاست‌های حمایت از تولیدکننده(حمایت از قیمت بازاری، حمایت از نهاده‌های کشاورزی، بیمه محصولات و تسهیلات ارزان قیمت) بر ریسک درآمدی ...
بیشتر
چکیدههدف اصلی این پژوهش بررسی اثر سیاست‌های مختلف حمایتی بر ریسک درآمدی تولیدکنندگان گوشت مرغ در ایران طی دوره زمانی 85-1368 است. با استفاده از معیار ضریب تغییرات کادی و دلا واله (1CCV) میزان نوسانی که هر یک از سیاست‌های حمایت از تولیدکننده(حمایت از قیمت بازاری، حمایت از نهاده‌های کشاورزی، بیمه محصولات و تسهیلات ارزان قیمت) بر ریسک درآمدی تولیدکنندگان گوشت مرغ ایجاد می کنند، مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که درصد تغییرات ریسک درآمدی تولیدکنندگان گوشت مرغ در اثر اجرای سیاست‌های حمایت از قیمت بازاری، یارانه تسهیلات، یارانه انرژی، دارو و واکسن، بیمه و مجموع سیاست‌های حمایتی کاهنده بوده و تنها اثر سیاست‌های حمایت از قیمت بازاری و بیمه برکاهش ریسک درآمدی معنی دار بوده است. طبقه بندی JEL: Q116, Q17, Q18
